red_hot_chili_peppers_be_admin | "Қоршаған ортаны қорғаудың ақпараттық-талдау орталығы" ШЖҚ РМК

“Жас эколог – 2019” экологиялық марафонының қорытындысы бойынша баспасөз хабарламасы

2019 жылдың 4 маусымында “Жастар жылы” аясында Мәртөк ауданында Ақтөбе облысы бойынша экология департаментінің қолдауымен Мәртөк ауылының балалар шығармашылығы орталығының ұйымдастыруымен “Жас эколог-2019” ХІІІ экологиялық марафоны басталды. Осы жылы марафонның өтетін орны Казанка ауылының маңында Мәртөк орманшылығының шоғыры болды.

Марафонның салтанатты ашылуына экология департаменті басшысының орынбасары Е. С. Кожиков, Мәртөк аудандық білім беру бөлімінің басшысы Н.Т. Әшімов, “Мәртөк балалар шығармашылығы орталығы” МКҚК директоры И.Ф. Шәкіров қатысты.
4-7 маусым аралығында балалар ормандарда шатырлар құрып тұрды. Барлығы 11 білім беру ұйымдарынан 12 команда қатысты, жалпы саны 150 оқушы және 24 басшы қатысты.
Жарыс 10 номинация бойынша өткізілді: “Табиғаттың Көңілді білгірлері”; “Қоршаған ортаны қорғау бойынша жобаны қорғау”; “Ең үздік алау әні”, “Ең үздік ботқа”; “Жер планетасы-біздің үйіміз” фотоальбомының тұсаукесері; экология және туризм туралы бейнефильмдер байқауы; “Жер, планета, біз!”; экологиялық туризм; Ең үздік шығарма (“Қоқыс тастайтын жерге-жоқ”, “Жасыл планета”, “Туған өлкенің табиғатын қорғаймыз”, “Экология және Біз”, “Біздің үй –жер”); табиғи материалдан жасалған бұйымдар сайысы; Экологиялық конкурстар (“Туған өлкенің өсімдіктері мен жануарлары” конкурс-викторинасы, “Қауіпті аймақ” конкурсы, экологиялық брейн-ринг, “Орман дәріханасы” бағыты бойынша жорық); кедергілер жолағын еңсеру бойынша спорттық жарыстар; орманда спорттық бағдарлау бойынша жарыстар, “Туған өлкенің табиғатын қорғау” дөңгелек үстелі, экологиялық десант.


Табиғатпен әр кездесу балаларға табиғи байлықтың алуан түрлілігімен жанасуға мүмкіндік береді, оларға табиғат көріністерін, құстардың сүйкімділігін, олардың күнделікті өмірін, олардың бейнесін есте сақтауға, туған өлкесінің флорасы мен фаунасының сипаты, ерекшеліктері туралы жалпылама қорытынды жасауға мүмкіндік береді.
Балалардың мұндай іс-шаралары таным мен шығармашылыққа қызығушылық тудырады, себебі олардың Ақпаратты қабылдау мен түсінуі барынша ашық болғандықтан. Экологиялық сезімді тәрбиелеу адамның барлық сезімдерінің ішіндегі ең маңыздысы болып табылады. Егер адамның қарапайым экологиялық білімі болмаса, оның денсаулығына әсер ететін экологиялық өзгерістердің себептері мен салдарларын анықтай алмаса, адамның жалпы мәдениеті туралы айтуға болмайды. Өзін құрметтейтін әрбір азамат экология мәселелерінде сауатты болуға тиіс. Сондықтан экологиялық тәрбие Ақтөбе облысы бойынша экология департаментінің басты міндеті болып табылады.
Жақсы нәтиже көрсеткен мектеп командалары дипломдармен, алғыс хаттармен және бағалы сыйлықтармен марапатталды.
Экология департаменті “АХҚЗ” АҚ, “Сагиз Петролиум Компани” ЖШС, “Көктас Ақтөбе” АҚ-ға іс-шараларды өткізуге қолдау көрсеткендері үшін алғысын білдіреді.

Елордада «Еуразияның таза жағалауы» эко-акциясы өтеді

Дереккөз: www.24.kz

15 маусымда елордада «Еуразияның таза жағалауы» халықаралық экологиялық акциясын өткізу жоспарланып отыр.

Ол қала аумағындағы су нысандарының жағдайын жақсартуға, қоршаған орта мен экологияның тазалығын сақтауға бағытталған, деп хабарлайды Нұр-Сұлтан қаласы әкімдігінің ресми сайты.

Дүниежүзілік қоршаған ортаны қорғау күнін мерекелеу аясында Нұр-Сұлтан қаласының әкімдігі Халықаралық көл өңірлері қауымдастығының (ХКӨҚ) бастамасын қолдау мақсатында «Қазақстанның экологиялық ұйымдарының Қауымдастығы» ЗТБ, «Let’ s do it, Qazaq eli», Астана автоклубтар альянсымен бірлесіп 2019 жылдың 15 маусымында «Еуразияның таза жағалауы» халықаралық акциясын және «Біз таза ел үшін» экологиялық қозғалысын өткізуді жоспарлап отыр.

Бұл күні, барлық ниет білдірушілер көп көлемдегі қоқыстарды жинап, оны одан әрі қайта өңдеу және кәдеге жарату үшін бірлесе иық тірестіріп жұмыс жасайтын болады.

Экологиялық акция шеңберінде азаматтық бастамалар тазалықты сақтауға саналы көзқарасты ұштастыра отырып, жаңа экологиялық мәдениетті қалыптастыруда, сондай-ақ қазіргі заманғы қоғамның тұрақты дамуында керемет табыстарға қол жеткізуге көмектеседі деп болжанып отыр.

Елордарың тұрғындары мен қонақтарын қаланың экологиялық жағдайын жақсартуға өз үлестерін қосуға шақырады.

«Өйткені, біз әлемді экологиялық таза етіп, оның сұлулығын болашақ ұрпақ үшін сақтап қалуға күш-жігеріміз бар!», – дейді акцияның ұйымдастырушылары.

Қарағандылық фермер БҰҰ грантын су қоймасын реттеуге жұмсайды

Дереккөз: www.24.kz

Қарағандылық фермер Тілеуқабыл Есенбек Біріккен ұлттар ұйымының «Даму» бағдарламасы арқылы грант жеңіп алды.

Енді бұл қаржыға үш жыл бұрын көктемгі тасқын бұзып кеткен су қоймасын қайтадан қалыпқа келтірмек. Жоба жүзеге асқан кезде осы маңда су тапшылығын көріп отырған шаруашылықтардың шырайы кіреді. Мамандардың айтуынша, қазір облыс аумағында қараусыз қалған су қоймалары әлі де бар. Олардың мәселесі қалай шешіледі? Өңірдегі тілшіміз Ардақ Асылханұлы баяндайды.

Бұл Сақалбайдың тоғаны соғыс жылдарынан кейін салынған. Қазір заңды құжаты жоқ, яғни, иесіз. Фермердің айтуынша, кезінде мұнда 200 мың текше метр су болған. Алайда үш жыл бұрын қашыртқысы сыр беріп, қыруар су далаға ағып кетеді. Соның салдарынан маңайдағы шаруалар қуаңшылық зардабын тартып отыр. Енді Тілеуқабыл Есенбек ақсақал халықаралық ұйымнан алған қайтарымсыз қаржыға су қоймасын қалыпқа келтіріп, құжатын заңдастырмақ.

Тілеуғабыл Есенбеков, Шет ауданы фермерлер қауымдастығының төрағасы:

– Кейінгі жылдары жүдеп кеткен жайылымдар көп. Ал алыстағы отгонға, жайылымдарға бұрыңғыдай емес, ешкімнің барғысы келмейді. Енді мынау іске асатын болса, мал суаруға да, көрші-қолаңдарға да, басқа фермерлерге, бәріне үлкен демеу ғой. Екіншіден, көрдіңіз ба, платина тұр, лиман. Соны көтеріп жіберіп, лиман жасау керек. Сол лиманның әр жағына аққан соң, жердің бетіне су жиналып, шөп жақсы өседі.

Шалғайда жатқан шаруашылықтың бұл бастамасын табиғатты қорғау мамандары да құптап отыр. Себебі өңірде қараусыз жатқан су қоймалары әлі де бар. Оларды коммуналдық меншікке өткізу жұмыстары кезең-кезеңімен жүзеге аспақ. Қазір облыста ірілі-ұсақты 362 су қоймасы болса, соңғы 5 жылда соның тек 50-і ғана облыстық бюджет есебінен қалыпқа келтіріліпті.

Әсет Тазабеков, табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасы басшысының орынбасары:

– Су қоймаларын қалыпқа келтіруге 96 миллион қаражат бөлінген. Былтыр біз 31 су қоймасын қалыпқа келтірдік. Қиын жағдай, бәрін қалыпқа келтіруге 1-2 жылда. Бүгінгі күні айтсақ, бізде қазір 3 су қоймасы бар иесіз деп айтамыз енді.

Шет ауданындағы фермерлер қауымдастығының төрағасы Тілеуғабыл Есенбековтің бұл алғашқы жобасы емес. 15 жыл ішінде ол қаншама игі істі қолға алды. Мәселен, өткен жылы осы төңіректегі оншақты бұлақтың көзін ашып, маңайын қалыпқа келтірген. Осылайша табиғатты қуаңшылықтан сақтап, мал шаруашылығын дамытуға ерекше үлес қосты.

Авторлары: Ардақ Асылханұлы, Василий Савкин

Биыл Маңғыстау облысында ірі жел электр станциясы пайдалануға беріледі

Дереккөз: www.24.kz

Осы жазда Маңғыстау облысында ірі жел электр станциясы пайдалануға беріледі, деп хабарлайды «Хабар 24».

Жаңа кешен Түпқараған ауданындағы Форт-Шевченко қаласында орналасқан. Қуаты 43,6 МВт болатын станция 24 жел генераторынан тұрады. Жобаға 8 миллиард теңге инвестиция салынды. Жаңа кешен іске қосылған соң өңірдегі электр қуатына деген қажеттілікті толық өтейтін болады. Қазір бұл қалада тағы бір ірі жел электр станциясының құрылысы жүріп жатыр. 42 МВт-тық кешенді жыл соңына дейін іске қосу жоспарлануда. Жалпы аймақта сарқылмайтын әрі қоршаған ортаға зиянсыз баламалы қуат көздерін дамытуға айрықша ден қойылып жатыр. Алдағы уақытта жалпы қуаты 85 МВт болатын тағы 3 жоба іске асады.

Жандос Салимов,  облыстық энергетика және ткш басқармасының басшысы:

– Бұл бағытта жұмыстарды жалғастыратын боламыз. Қазір энергетика министрлігінде үлкен зерттеу жұмыстарын жасады. Жақын арада біздерде Бейнеу ауданындағы Бейнеу ауылында, Қарақия ауданы, Жетібай ауылында, Маңғыстау ауданы Шетпе ауылында жел электр станциялары және күн электр станцияларын салуды жоспарлап отырымз. Бұл жалпы 15-10 МВт-тық станциялар.

Қанат Бозымбаев жарық пен жылуды қалай үнемдейтінін айтты

Дереккөз: www.24.kz

Энергетика миинистрлігі шағын көлемді баламалы қуат көздерін қолдауға арналған заң жобасын әзірлеп жатыр, деп хабарлайды «Хабар 24».

Бұл туралы бүгін Үкімет сағатынан кейін Қанат Бозымбаев мәлімдеді. Оның айтуынша, бұл құжат электр өндіруде және жылу беруде күн құрылғыларын тиімді пайдалануға мүмкіндік береді. Мемлекет бұл жобаны субсидиялап, қазақстандықтарға жеңілдік ұсынуға әзір. Сондай-ақ министр тілшілерге өзі қалай энергия үнемдейтінін де айтып берді.

Қанат Бозымбаев, ҚР энергетика министрі:

– Мен жарықты да, жылуды да үнемдеймін. Батареяларда арнайы тетік орналасқан. Егер ондағы температура белгілі бір көрсеткішке жетсе, ыстық су тоқтатылады. Бұл коммуналдық шығынды азайтуға мүмкіндік береді. Ал электр энергиясына келсек, балаларым жарықты үнемі өшіріп жүреді.

Үшінші Қазақстан Республикасы экологиялық қызметінің нәтижелілігіне шолудың салтанатты тұсаукесерінің ПРЕСС-РЕЛИЗІ

Өткізілетін күні мен уақыты: 2019 жылғы 5 маусым

Өткізілетін орны: Қабанбай батыр даңғ., 19, «ҚазМұнайГаз» ғимараты, «А» блогы,
6-қабат, мәжіліс залы

2019 жылдың 5 маусымында, Дүниежүзілік қоршаған ортаны қорғау күнінде, Қазақстан Республикасының Энергетика министрлігінде Қазақстанның соңғы он жыл ішінде экологиялық саясатты жетілдірудегі жетістіктерін көрсеткен және еліміздің болашағына қатысты ұсынымдар беріп отырған Қазақстан Республикасының экологиялық қызметі нәтижелілігінің үшінші шолуының (ЭҚНШ) салтанатты тұсаукесері өтті. Бұл шолу БҰҰ ЕЭК қамқорлығымен жұмыс істейтін Германия, Венгрия, Италия, Португалия, ЭЫДҰ, ЮНЕП және ДДҰ сарапшылар тобының бірлескен күш-жігерінің нәтижесі болып табылады.

ЭҚНШ «жасыл» экономиканы, атап айтқанда энергетика, өнеркәсіп, ауыл шаруашылығы және денсаулық сақтау секторларын дамыту салаларында Қазақстанмен қол жеткізген нәтижелерді бағалауға бағытталған. Онда атмосфералық ауаның ластануын қысқарту, судың сапасын жақсарту, қалдықтардың түзілу көлемін азайту және ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды басқару бойынша Үкіметтің күш-жігеріне баға беріледі.

Тұсаукесерге Парламент өкілдері, Жоғарғы Сот, мемлекеттік органдар, халықаралық және үкіметтік емес ұйымдар қатысты.

Үшінші ЭҚНШ БҰҰ ЕЭК Энергетика министрлігімен, Қазақстанның басқа үкіметтік органдары мен үкіметтік емес ұйымдарымен, Германия, Норвегия, Швейцария және Еуропалық Одақтың қаржылық қолдауымен және БҰҰДБ-ның толық қолдауымен дайындалған.

Үшінші ЭҚНШ ағылшын және орыс тілдерінде орналасқан: https://www.unece.org/index.php?id=51819

Ақтөбеде бір топ ерікті бұлақтардың көзін ашып жүр

Дереккөз: www.24.kz

Осылайша жергілікті тұрғындар өңірдегі қуаңшылықпен күреске шыққан. Айта кету керек, биыл облыстағы су қоймалары тек үштен біріне ғана толған. Бұған жауған қардың аз түсуі мен көктемгі жауын-шашынның мардымсыздығы да себеп болды.

Өңірде өткен жылы басталған су қоймаларын тазалау жұмыстарына халық наразы. Еріктілер «жағалауда өскен тал-теректерді тамырымен жұлып қана қоймай, өзен арнасын шектен тыс кеңейтіп жіберген» – дейді. Нәтижесінде су деңгейі тобықтан аспай қалды. Ал, тазартуға салынған ауыр техника бұлақтың көзін бітеген.

Пётр Мурашкевич, қала тұрғыны:

– Тазалау жұмыстарына кіріскен мердігер компанияның ісі ешқандай ақылға сыймайды. Нәтижесінде облыс орталығындағы барлық өзендерден айырылып қалды. Ағаштар 40-50 жылдан кейін қайтадан өсіп шығатын болса, жедел қолға алып, шара қолданбаса судың арнасын жақын арада толтыру екіталай.

Еріктілердің өздері білекті сыбанып іске кірісуді жөн көрген. Бірінші кезекте Сазды өзенін толтыруды назарға алыпты.

Мансұр Есқожин, тілші:

– Сазды өзенінің арнасын зерттеген еріктілер суқойма толығымен дәл осы сияқты шағын бұлақтармен қоректенетінін анықтаған. Сондықтан жағалауды жайлаған бұлақтардың көзін ашса судың деңгейі өсіп, айдынында балық та көбейетіндігіне сенімді.

Бұл маңайдағы 4 үлкен бұлақтың әрқайсысынан тәулігіне 400-500 тонна су ағады. Қолдарына күрек ұстаған еріктілер санаулы сағатта тағы 14 шағын бұлақтың көзін анықтады. Ауыр техниканың бұл жерге келуіне жол бермейміз дейді. Себебі жер асты сулары бір сәтте-ақ жоғалып кетуі мүмкін.

Әлібек Мағауин, қала тұрғыны:

– Қазір міне қараңыз суы тұп-тұнық. Тәтті-ақ суы. Кәдімгідей тап-таза бұлақтың суы нағыз. Мұп-мұздай кәдімгі.

Еріктілер бұл шараны көп болып қолға алу керектігін айтады. Қазір 20-ға жуық азамат қана демалыс күндерін бұл игі іске арнап жүр. Қосымша көмек артық етпейді. Сазды өзенінен соң Жіңішкені де қолға алу ойда бар. Ал, жергілікті биліктен тек су көздерін қоршап, мал-жанның таптамауын ұйымдастыруды өтініп отыр.

Мансұр Есқожин, Айнадин Молдабеков

Елордалық экоклуб мүшелері қоқысты сұрыптап лақтыруды үйретіп жүр

Дереккөз: www.24.kz

Елімізде қанша жұмыс атқарылса да қоқыс мәселесі әлі өзекті. Жыл басында кей қатты тұрмыстық қалдықтарды лақтыруға тыйым салынды.

Ол үшін арнайы жәшіктер қойылды. Мақсат қоқысты жинап, қайта өңдеу.

Қоқыс өңдейтін зауыт. Елордада орналасқан. Бұл жерге күніне ондаған тонна қалдық жеткізіледі. Жалпы елдегі бір тұрғын жыл сайын орташа есеппен 300 келі тұрмыстық қоқыс лақтырады екен. Соның тек 10 проценті қайта өңделеді. Өзгесі топырақта қалады.

Қаламқас Күлімбаева, инженер-эколог:

– Біз тұрғындарға қатты қалдықтарды жеке жәшікке салу керектігін айтып жатырмыз. Себебі түрлі заттармен араласқанда қатты қалдықтар құнын жояды. Бүлінеді. Өңдеуге де келмейді.

Елорда маңындағы полигонға осы кезге дейін 100 миллион тонна қоқыс тасталған. Жыл басынан бері шыны, қағаз, полиэтиленді лақтыруға тыйым салынды. Ал 2021 жылдан бастап құрылыс және барлық тұрмыстық қатты заттарды төгуге шектеу қойылады. Тек іріктеп, әр қоқысты өзінің тиісті жәшігіне салу қажет болады.

Гүлзара Есмағамбетова, компанияның PR менеджері:

– Қаладағы барлық тұрғын үй кешендерінде, ұлттық компанияларда, кәсіпорын, мекемелер маңында сары түсті контейнерлер тұр. Ол жерде қоқыстардың әрбірін қандай жәшікке салу керектігі көрсетілген. Мәселен жасылына тек тамақ қалдықтарын лақтыруға болады.

Әсел Құспанова. Қоқысты мұқият іріктеп, лақтырады. Арнайы экоклуб та құрып алған. Қарамағында мыңға тарта адам бар. Бәрі жиылып, өзгелерді де қоқысты іріктеп лақтыруға үйретеді.

Әсел Құспанова, экоклубтың негізін қалаушы:

– Менде тамақ қалдықтарына арналған арнайы шелек бар. Тіпті лақтыратын пакеттің өзі полиэтилен емес. Ал екінші шелекке өңдеуге келетін қалдықтар салынады. Бірақ менде қоқыстар тек екі-үш айда ғана жиналады. Себебі қалдық қалдырмауға тырысамын.

Осындай қарапайым қағиданы ұстанған әр тұрғын табиғатты сақтап ғана қоймай, пайда да таба алады. Мәселен, қоқыс қабылдайтын орындарға бір келі пластик құты өткізсеңіз 40 теңге аласыз. Бір шыны құтыға 3 теңге беріледі. Алюминий ыдыстардың бір келісіне 100 теңге төленеді. Ал макулатураның келісі 5 тен 20 теңгеге дейін бағаланады.

Нұрлан Нұржанов, шикізат қабылдайтын компанияның өкілі:

– Қала бойынша қоқыс қабылдайтын 35 бөлімшеміз бар. Өткізілетін қатты қалдықтар мүмкіндігінше таза, тамақпен араласпаған болу керек. Үйден іріктеп алып келу қажет. Сосын бағаланып, ақшасы беріледі.

Шетелде қалдықтарды компания өкілдері бір жерге жинап жағады. Содан энергия өндіреді. Аталған тәжірибе АҚШ, Еуропаның кей мемлекеттерінде және Жапония мен Қытайда бар. Ал бізде мұндай кәсіпорындар салына қойған жоқ. Әзірге іріктеу мәдениетін дамыту өзекті болып тұр. Бұған енді әрбіріміз жауаптымыз.

Авторлары: Қорған Төреқожа, Даная Исатай, Марат Диқанбаев

Жайық өзеніндегі балықтың жаппай қырылуына себеп болған кәсіпорын анықталды

Дереккөз: www.24.kz

Атырау облысы Жайық өзеніндегі балықтың жаппай қырылуына себеп болған кәсіпорын анықталды.

Бұл жөнінде «Бекіре-2019» балық қорғау операциясын қорытындылаған құқық қорғаушылар мәлімдеді. Естеріңізде болса, Атырауға жасаған іссапары кезінде Президент Қасым-Жомарт Тоқаев балықтың жаппай қырылуына себеп болған мекеме қатаң жазаланады деген болатын. Жалпы балықтардың уылдырық шашу маусымында Жайық өзені мен Каспий теңізіне еншілес Батыс Қазақстан, Маңғыстау облыстарындағы су айдындары да қатаң бақылауға алынады. Биыл осы үш облыс бойынша заңсыз балық аулаған және балық өнімдерін тасымалдаған азаматтарға қатысты 64 қылмыстық іс тіркелген. Ал Жайық өзеніндегі балықтың қырылуына себеп болған «Атырау су арнасы» мекемесіне жасалған сараптамалар аяқталып, іс сотқа жіберілді. Енді соңғы үкімді сот мүшелері шығаратын болады.

Серік Жанұзақов, ОПД, Су полициясының басшысы:

– Қазір экспертизаның барлығы аяқталды. Қазір айып тағып, істі сотқа жолдау үстіндеміз. Қазір тергеушілер техникалық жұмыстарды аяқтап жатыр. «Атырау су арнасы» мекемесіне келіп тоқталды, оларда хлордың мөлшерінің көптігіне байланысты, бұл енді түпкілікті ақпаратты біздің баспасөзбен байланыс қызметінен түпкілікті алуға болады.

Экологтар елімізде электромобиль көбейгенін қалайды

Дереккөз: www.24.kz

Елімізде жеңіл көліктердің небәрі 1 проценті  электр қуатымен жүреді.

Экологтар қоршаған ортаға зияны жоқ электромобильдердің көбейгенін қалайды. Халықаралық жасыл технологиялар және инвестициялық жобалар орталығының ұйымдастыруымен «Жасыл жол» алғашқы автошеруі басталды. Әлемдік жетекші компанияларда құрастырылған және Қазақстанда жасалған электромобильдер Нұр-Сұлтан қаласынан Бурабайға дейін жүріп өтеді. Мақсат-экологиялық таза көліктерді насихаттап, халықтың қызығушылығын ояту. Мамандардың айтуынша, елімізде электромобильдерді көбейтпес бұрын арнайы инфрақұрылымын қалыптастыру керек. Осы орайда, бірақатар жобалар іске асып жатыр. 3 жыл бұрын Қостанайда алғашқы электромобиь құрастырылды. Назарбаев университетінің студенттері де электрокар құрастырып, Сингапурде өткен байқауда 14-орын алды.

Әділбек Басекеев, халықаралық жасыл технологиялар орталығының аппарат басшысы:

– Ақкөл қаласында көліктерге арналған шағын электростанция орналастырдық. Автомобильдер сол жерде аялдап, қуатталады. Болашақта сондай стансаларды еліміздің барлық өңірінде ашуды жоспарлап отырмыз. Себебі, коммуналдық, мемлекеттік мекемелер, өзге де кәсіпорындар қоршаған ортағы зияны аз көліктерді қолданса дейміз.

Әсет Мәлік, Назарбаев Университетінің студенті:

– Алдыңызда тұрған автокөлік толығымен Қазақстанда жасалған. Оны бірігіп, Назарбаев университетінің 10 студенті 1 жыл ішінде құрастырып шығарған. Осы көлік 4 сағат ішінде 97 км қашықтыққа дейін жүре алады.

Нұр-Сұлтан қ., Мәңгілік Ел д-лы, 11/1, 6 қабат

Тел.: +7(7172) 24-82-49

Яндекс.Метрика