Қазақстан халқына Жолдауында Президент елдегі экологиялық проблемаларға ерекше назар аударуды тапсырды. Осыған байланысты республика бойынша 17 жол картасы бекітілді, онда 485 іс-шара көзделген, оның ішінде 36-ы іске асырылған. Дәлірек айтқанда, атмосфералық ауаның жай-күйін жақсарту және стихиялық үйінділерді жою жөніндегі іс-шаралар да бар. Бұлар қазіргі таңда қоғамды толғандыратын және қоршаған ортаны сақтауға бағытталған негізгі мәселелердің бірі.
«Экомониторинг нәтижелері бойынша 10 қала атмосфералық ауаның ластануының ең жоғары деңгейіне ие, олардың ішінде Теміртау, Нұр-Сұлтан, Алматы, Ақтөбе, Атырау, Өскемен, Қарағанды, Балқаш, Жезқазған және Шымкент қалалары. Сондықтан, орта мерзімді перспективада ауасы неғұрлым ластанған 10 қаланы газдандыру және баламалы энергия көздеріне көшіру, сондай-ақ көлік секторын экологияландыруды жүргізу қажет» – деді Экологиялық реттеу және бақылау комитетінің төрағасы З. Жолдасов.
Осылайша, 10 қалада экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету бойынша жергілікті шешімдер қабылданады. Атап айтқанда, Алматы қаласы бойынша 2025 жылдың соңына дейін ЖЭО жаңғырту шығарындыларды 37 мың тоннадан 6 мыңға дейін немесе 83 %-ға қысқартуға мүмкіндік береді.
Нұр-Сұлтанда ЖЭО – 1,2 су жылыту қазандықтары газға ауыстырылды, бұл шығарындылар көлемін 20 мың тоннаға немесе 25 %-ға азайтуға мүмкіндік береді.
Қарағанды облысында «АрселорМиттал Теміртау» өндірісті жаңғыртуды, сондай-ақ жаңа тазарту құрылыстарын орнатуды көздейтін Даму стратегиясын әзірледі. Осы себепті Комитет эмиссияға 2022 жылға ғана рұқсат берді, ал жаңа рұқсат беру кезінде жоғарыда көрсетілген стратегияны іске асыру және т.б. ескерілетін болады.
Ақтөбе қаласы бойынша «Қазхром» ТҰК 1 және 2 электр сүзгілерін жаңғыртуда, бұл ластаушы заттардың шығарындыларын 30 %-уға төмендетуге мүмкіндік береді. Ферроқорытпа зауытында цехтарды қайта құру бойынша жобаны іске асыру басталды. Нәтижесінде 2022 жылдың соңына қарай шығарындылар 30 %-ға төмендейді. Қазірдің өзінде Ақтөбе қаласының тапсырысы бойынша кәріз-тазарту құрылыстарында күкіртсутегінің шығарылуын болдырмайтын және басатын арнайы катализатор қолданылады.
Атырау қаласы бойынша АМӨЗ-де мұнай шламдарын сусыздандыру қондырғысы жүргізілді. Атырау қаласының сол жағалауындағы КТҚ-ны реконструкциялау аяқталды. 2023 жылы ескі КТҚ-ны қайта жаңарту аяқталады, ал 2024 жылы «Квадрат» буландырғыш тоғанын тазарту аяқталады. Өткен жылдан бастап АМӨЗ-де «Тухлая балка» булану тоғанын рекультивациялай отырып, «Тазалық» жобасы іске асырыла бастады. Айта кетейік, зауытқа 300 млн.теңге бөлінді.
Бұдан басқа, «Жасыл Қазақстан» ұлттық жобасы бойынша республиканың 16 ірі өнеркәсіптік объектісі эмиссияларды 20-дан 30 %-ға дейін төмендету бойынша міндеттемелер алды. Ол үшін ең озық қолжетімді технологиялар енгізілетін болады. Қазірдің өзінде 2022 жылға төрт кәсіпорынға Ұлттық жоспарға сәйкес нормативтермен қоршаған ортаға эмиссияға рұқсат берілді. Мысалы, Қазақмыс компаниясы кәсіпорындардың қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шараларды орындауы есебінен ластаушы заттар шығарындыларын азайтуды жоспарлап отыр. Ал Балқаш мыс қорыту зауыты күкірт қышқылы цехының екінші желісін салуды жоспарлап отыр, бұл күкірт диоксидінің шығарындыларын 2,3 есеге, 61 мың тоннадан 26 тоннаға дейін төмендетуге мүмкіндік береді.
«Жұмыс істеп тұрған қоқыс орындарын жою және жаңа стихиялық қоқыстардың пайда болуына жол бермеу бөлігінде кешенді шаралар әзірленді. Енді ҚТҚ (қатты тұрмыстық қалдықтар) жинаумен, шығарумен, кәдеге жаратумен, қайта өңдеумен және көмумен осы қызметке лицензиясы бар ұйымдар ғана айналыса алады. Бүгінгі таңда барлығы 82 лицензия берілді. Шарттардың бірі – жүк көліктеріне GPS қозғалыс сенсорларын орнату. Бұл қоқыс шығаруды бақылауға және жаңа рұқсат етілмеген қоқыстардың пайда болуын болдырмауға мүмкіндік береді», – деді Комитет төрағасы.
Айта кетейік, ғарыштық мониторингтің көмегімен елімізде 7328 рұқсат етілмеген қоқыс орындары анықталды, олардың 89 %-ы (6740 нысан) жойылды.
Бұдан бөлек, тарихи ластанулармен міндеттерді шешу бойынша шаралар қабылдануда. Мәселен, Маңғыстау облысында «Қошқар Ата» және т.б. тарихи ластануды жою басталды.
Бұл бағыттағы жұмыс тұрақты бақылауда және жалғастырылатын болады.
Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресуртар министрлігі ресми сайтында https://www.gov.kz/memleket/entities/ecogeo?lang=kk
Министр С.Брекешев Твиттерде «Бүгін ЕҚЫҰ Бағдарламалар Офисінің басшысы доктор Фолькер Фробартпен кездестім», – деп жазды.
Кездесу барысында тараптар су ресурстарын басқару, экотуризмді дамыту және браконьерлікпен күрес саласындағы ынтымақтастық мәселелерін талқылады.
Министр ЕҚЫҰ Бағдарламалар Офисіне Бірыңғай экологиялық порталды әзірлеуге көрсеткен қолдауы үшін алғыс айтып, Портал халықтың қоршаған орта туралы ақпартқа хабардар болу процесін жеңілдететінін атап өтті.
Сондай-ақ тараптар Су кодексін, ұлттық саябақтарда экотуризмді дамыту тұжырымдамасы мен стандарттарын бірлесіп әзірлеу бөлігінде алдағы жылға ынтымақтастық жоспарларымен алмасты.
«Біз жоғарыда аталған барлық мәселелер бойынша ынтымақтастыққа дайынбыз және ашықпыз. Биылғы жылдың соңына дейін біз экотуризм мен су шаруашылығын дамыту бойынша ұсыныстар дайындаймыз», – деді Серікқали Брекешев.
Министр сондай-ақ ЕҚЫҰ Бағдарламалар Офисін ресейлік серіктестермен байланыса отырып Жайық өзенінің экожүйесін қалпына келтіру бойынша ынтымақтастық бағдарламасы аясында өзеннің экологиялық мәселелерін зерттеуге белсенді қатысуға шақырды.
Өз кезегінде ЕҚЫҰ Бағдарламалар Офисінің басшысы Доктор Фолькер Фробарт жоғарыда аталған бағыттарды және тұрақты нығаю динамикасын дамыту және өзара іс-қимылдың жаңа мүмкіндіктерін іздеу бойынша ынтымақтастықтағы бірлескен күш-жігердің маңыздылығын атап өтті.
“Байқалады, апатты және нашарлауы экологиялық жай-күйін, трансшекаралық өзендер, әсіресе, Сырдария, Орал және Немесе. Бұл-көбіне-көп көлемінің төмендеуіне байланысты келіп түсетін суды көрші елдерден келген өсіп келе жатқан, онда су тұтыну”, – деді Тоқаев кеңесте моноқалаларды дамыту.”
Президент айтқандай, алда көзқарасты түбегейлі өзгертуге водопотреблению, оның ішінде жаңа технологиялардың көмегімен және цифрландыру, бұл бірінші кезекте өнеркәсіп және ауыл шаруашылығы.
“экожүйені сақтау Үшін су объектілерін және ұқыпты пайдалану ресурстар мен кірісу тапсырылды қайта жаңарту 120 арналарын салу 9 жаңа су қоймасы. Бұл маңызды бастама мүмкіндік береді белгілі бір дәрежеде тәуелділікті төмендетуге келетін суды басқа елдерден”, – деді Қасым-Жомарт Тоқаев.
Жұмыс жобаның жүзеге асуының “жасыл” экономикаға бастады.
“Самрук-Энерго” деген директордың АО ақылын дамудың жаңа стратегиясын на 10 жасқа бекітті, в нешіншіге жоспарлар ша “жасыл” энергетиканың дамуына кірді, компанияның баспасөз қызметі хабарлайды.
“Самрук-Энерго” қамсыздандыр- электроэнергии шық- доминирующую сыбағасын бас Қазақстан республикасының базарында тырысу болады, жалпымемлекеттік мүдделерге ша энергоресурсов” сенімді, тоқтаусыз жеткізілімінің қамсыздандыруына әрдайым ере, – ара компания мәлімде-.
Баспасөз қызметімде үстеді, не ғаламдық тренды “жасыл” экономикаға деген өткел, әлеуметтік басқарманың” (Талаптың ESG-) өскелең талаптарына “экологиялық, және корпоративтік от стейкхолдеров, шақырулармен үшін қызмет етеді
“Маңыздылығын түсіне отырып, күн тәртібін және тәуекелдер ұштасқан қызметіне негізделген көмір генерациясы, компания белгілеп берді стратегияның даму бағыттары бойынша “жасыл экономикаға “өту” экономика және сенімді түрде жылжып, оны қол жеткізу”, – делінген хабарламада”
Компания жоспарлап қойдық іс-шаралар азайту үшін таза көміртек ізінің үлесін арттыруға және таза энергия. Олардың арасында:
-қағидаттарын енгізу ESG;
-эжк нысандарын салу-генерациялау;
-аудару активтерінің бір бөлігін компанияның газ;
-қолдану ең озық қолжетімді технологиялар саласындағы ұстау және сақтау көміртегі;
-шоғырландыру;
-цифрлау және энергия тиімділігін арттыру.
Компания белгіледі жоспары ескереді саласындағы мемлекеттік саясатты стратегиялық жоспарлау жүйесін ұлттық энергетикалық қауіпсіздік және сәйкес негізгі стратегиялық бағыттарына, мақсаттары мен міндеттеріне АҚ.
Үшін 2020 жылға электр энергиясын ЖЭК “Самұрық-Энерго” ақ (СЭС, ВЭС, шағын ГЭС-ын) құрады 335,8 млн. квт / сағ немесе 10,8% жалпы көлемінен өндірілетін барлық объектілері Қазақстанда ЖЭК электр энергиясын.
қазіргі таңда жобалар бойынша “жасыл” энергетика қазірдің өзінде жүзеге асыра бастады: құрып жел электр станциясының қуаты 60 МВт және 50 МВт-Алматы және Ақмола облыстарында, контррегулирующую Кербулакскую ГЭС іле өзенінде қуаттылығы 40 МВт.
2021 жылғы 4 қарашада әлеуметтік желілерде Нұр-Cұлтан қаласындағы «Шығыс» тұрғын үй кешенінің (Жасыл квартал ауданында) құрылыс алаңында 2 фламинго құсы бар екендігі туралы бейнематериал жарияланды.
Ауа-райының жағдайын ескере отырып, ҚР Орман шаруашылығы және жануарлар дүниесі комитеті Ақмола облыстық аумақтық инспекциясының қызметкерлеріне фламинголарды құтқару шараларын қабылдауды тапсырды.
Инспекторлар ол жерді тексерген кезде фламинго табылған жоқ. Аталған құрылыс алаңы қызметкерінің айтуынша, фламинголар Кіші Талдыкөл көліне қарай ұшып кеткен.
Қазіргі уақытта инспекторлар қала әкімдігінің қызметкерлерімен бірге фламинголарды іздеу мақсатында Кіші Талдыкөл көлін тексеріп жатыр.
Әлеуметтік желі қолданушылары бір-біріне Каспий теңізі жағалауының тартылып жатқанын көрсететін бейнеролик таратуда.
ҚР Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігінің Қоғаммен байланыс департаменті бұл жағдай туралы келесідей ақпаратты хабарлайды.
Бұл – Ақтау қаласының маңындағы Кендірлі ауданы. Аталмыш аумақ, әсіресе теңіздің солтүстік-шығыс бөлігі іргелес жер түбінің кішкентай беткейлері өте таяз, батпақты жерге айналуда. Сонымен қатар, көп жылғы бақылаулардың қорытындылары бойынша қазіргі уақытта Каспий теңізі деңгейінің төмендеуі тіркелді.
Теңіз деңгейі 2005 жылдан бастап төмендеп келеді. 2005 жыл мен 2020 жылға дейінгі талдау бойынша төмендеу деңгейі 133 см болған. 2021 жылға арналған болжамға сәйкес қазірдің өзінде теңіз деңгейінің төмендеуі 140 см-ден асқан.
Ең алдымен, таязданудың себебі Каспий теңізінің де, оның бассейнінің де су балансының сипаттамаларының өзгеруімен байланысты. Бассейндегі климаттың өзгеруі ағынның азаюына әкеледі, ал тағы бір себебі – антропогендік әсер. Каспийге құятын Еділ, Жайық (Орал), Кавказ өзендерінің барлығы жол-жөнекей тоқтаусыз тұтынылуда. Оның айналасында көптеген ірі су қоймалары салынған, қарқынды шаруашылық қызмет те жүргізілуде.
Маусымдық су алатын су қоймаларының салдары теңізге жер үсті ағынының азаюына, теңіздің таяздануына әкеліп соғуда. Сонымен қатар климаттың өзгеруіне байланысты булану күшейіп, тиісінше ағынның төмендеуіне әсер етеді.
Қазақстанның Экология министрлігі аталған мәселе бойынша Ресей тарапымен үлкен жұмыс жүргізді. Бірнеше рет өткізілген кездесулердің қорытындысы бойынша кешенді шаралар әзірленді:
– бірыңғай Жол картасы бекітіліп, іске асырылуда, оған сәйкес Жайық өзені бассейнінің қазақстандық бөлігі бойынша қажетті материалдар жиналды;
– 2021-2024 жылдарға арналған Жайық трансшекаралық өзені бассейнінің экожүйесін сақтау және қалпына келтіру жөніндегі Қазақстан-Ресей ынтымақтастығының бағдарламасы қабылданып, іске асырылуда.
Бағдарлама шеңберінде өзен бассейнін ластау көздерін түгендеу және анықтау, сондай-ақ Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы аумағында трансшекаралық Жайық өзенінің бассейнін жақсартуға бағытталған іс-шаралар іске аспақ.
Бұдан басқа, қазір Каспий теңізінің гидрометеорологиясы және ластану мониторингі жөніндегі үйлестіру комитетінің (КАСПКОМ) және Каспий теңізінің теңіз ортасын қорғау жөніндегі негіздемелік Конвенцияның (Тегеран конвенциясы) уақытша хатшылығының қолдауымен ұйымдастырылған Каспий теңізі өңіріндегі климаттың өзгеруі жөніндегі конференция өтуде. Осындай ірі Халықаралық деңгейлерде Каспий теңізінің тартылуы күн тәртібінде талқылануда.
Ірі ластаушы заттардың шығарындыларын азайту жоспарлау сатысында, деп хабарлады ҚР Экология, геология және табиғи ресурстар министрі Серікқали Брекешев.
“Ірі ластауыштардың шығарындыларын азайту бойынша жүргізілген жұмыстардың кейбір мысалдарына қысқаша тоқтала кетуге рұқсат етіңіздер. Осылайша, “Арселор Миттал Теміртау” болат департаменті отынды газға ауыстыру, электр сүзгілерін қайта құру есебінен шығарындыларды 30% – ға төмендетуді жоспарлап отыр”, – деді Брекешев бейсенбі күні Үкімет отырысында.
Оның айтуынша, “Қазақмыс Смэлтинг” Жезқазған және Балқаш мыс қорыту зауыттары озық технологияларды қолдана отырып, жаңа күкірт-қышқыл цехтарын салуды жоспарлап отыр.
Сондай-ақ, “Қазмырыш” Өскемен меткомбинатында күкірт қышқылы зауытының жылу алмастырғыштарын ауыстыру қарастырылған, бұл шығарындыларды 21% – ға қысқартуға мүмкіндік береді.
Тек Ақтөбе ферроқорытпа зауыты “Қазхром” ТҰК электр сүзгілерін орнатуды бастады, бұл шығарындыларды 27% – ға азайтуға мүмкіндік береді, деп қорытындылады Брекешев.
“Бойынша атмосфералық ауаның мониторингіне, 10 қаланың 45 индустриялық қалаларынан атмосфералық ауаның ласта- биік деңгейіне деген қарайды.
1)Нур-Султан
2)Алматы
3)Караганда
4)Темиртау
5)Атырау
6)Актобе
7)Балхаш
8)Усть-Каменогорск
9)Жезказган
10)Шымкент“
– министр үкіметтің мәжілісінде айтты.
ша сөздерге Сериккали Брекешева, биік ласта- себептерімен жабдықтың ескісі, тиімсіздік пылеочистных ғимараттың жұмысы бас зауыттарда, модернизацияның және реконструкции болмағандығы, көмірдің игерушілігінің болып табыл-.
“ара шеңбер айналымның мен аулақта- өткір қайшылықтың мәселесі ТБО полигонов санитарлық және экологиялық талаптарына тұрады, ТБО және мылқау аудар-” өңдеуінің аласа деңгейі, қарамастан – Брекешев үстепті.
Балық шаруашылығы ел экономикасында табыс көзі және халықты жұмыспен қамту, экономиканың экспорттық әлеуетін арттыру және биологиялық әртүрліліктің жаңартылатын көзі ретінде маңызды.
Осыған байланысты, Қазақтан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі Балық шаруашылығы комитетінің қызметі балық ресурстарын тұрақты пайдалану үшін оларды сақтау мен өсімін молайтуға бағытталған.
Бұл ретте маңызды міндеттердің бірі табиғи өсімді молайту үшін жағдайлар жасау жөніндегі іс-шараларды іске асыру, сондай-ақ қолдан өсіруді жүзеге асыру арқылы балық ресурстарын ұлғайту болып табылады.
Кейіннен табиғи мекендеу ортасына жібере отырып, балық шабақтарын қолдан өсіру жөніндегі функцияларды Балық шаруашылығы комитетінің мемлекеттік кәсіпорындары: Атырау облысындағы екі бекіре балық өсіру зауыты, Қызылорда және Солтүстік Қазақстан облыстарында орналасқан Қамыстыбас және Петропавл балық питомниктері республикалық бюджет есебінен іске асырады.
Олар өсірген құнды балық түрлерінің шабақтары жыл сайын балық шаруашылығы су айдындарына жіберіледі. Айталық, 2021 жылы құнды балық түрлерінің – бекіре, ақсаха, тұқы және өсімдікжемді балық түрлерінің (ақ амур, дөңмаңдай) 68 млн. дана шабақтары өсіріліп, табиғи мекендеу ортасына жіберілді.
Сонымен қатар, су айдындарын балықтандыру бойынша қызмет көрсетуге мемлекеттік тапсырыс жыл сайын жеке балық өсіру кәсіпорындары арасында бәсекелестік негізде орналастырылады. Ағымдағы жылы Арал-Сырдария, Балқаш-Алакөл, Есіл, Жайық-Каспий және Нұра-Сарысу бассейндерінің су қоймаларына 6,3 млн. дана құнды балық түрлерінің шабақтары, оның ішінде бір миллион дана бекіре тұқымдас балық түрлерінің шабақтары жіберілді.
Өсірілген шабақтарды су айдындарына шығару облысаралық бассейндік балық шаруашылығы инспекциялары қызметкерлерінің, жергілікті атқарушы органдар, қоғамдық және ғылыми ұйымдар, сондай-ақ БАҚ өкілдерінің қатысуымен комиссиялық түрде жүзеге асырылды.
Жалпы ағымдағы жылы мемлекеттік тапсырыс шеңберінде бағалы балық түрлерінің 74,3 млн. дана шабақтары табиғи мекендеу ортасына жіберілді.
Бұдан басқа, балық аулауды балық шаруашылығы су айдындарында балық аулауды жүзеге асыратын балық шаруашылығы субъектілері жүзеге асырады. Мәселен, шарттық міндеттемелерді орындау шеңберінде олар жыл сайын су айдындарын шамамен 200 млн. дана құнды балық түрлерінің шабақтарымен балықтандырады.
Олжас Беркінбаев ҚР Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігінің Қоғаммен байланыс департаментінің директорлығына тағайындалды деп хабарлайды министрліктің баспасөз қызметі.
1991 жылы дүниеге келген. Білімі жоғары. Тарих және құқықтану мамандықтары бойынша Л.Н.Гумилев атындағы ЕҰУ, Қорқыт Ата атындағы ҚМУ түлегі. Саясаттану бойынша әлеуметтік ғылымдар магистрі.
Еңбек жолын 2012 жылы ҚР ІІМ «Сақшы» газетінде тілші болып бастаған. 2013-2015 жж. Әскери стратегиялық-зерттеулер орталығында президент көмекшісі, жетекші маман, Nur Otan партиясы елордалық филиалының баспасөз хатшысы лауазымдарында болды.
2016 жылы «Қазконтент» АҚ өткізген республикалық конкурс нәтижесінде National Digital History of Kazakhstan жобасының жетекшілігіне тағайындалған. 2018 жылға дейін аталмыш жобаның бас редакторы, кейіннен «Әдебиет порталының» жетекшілігін қоса атқарған.
2019-2021 жылдары ҚР Тұңғыш Президенті – Елбасы кітапханасының аға сарапшысы, Қарағанды облысы әкімдігінің Saryarqa Aqparat медиа холдингінің директоры болды. Мемлекеттік қызметтегі жұмысын ҚР Сыртқы істер министрлігінің 3-ші хатшысы лауазымынан бастады.
Журналистика саласы бойынша Мемлекеттік «Дарын» жастар және тұңғыш ұлттық «Үркер» сыйлығының, Nur Sunqar – 2021 байқауларының лауреаты. Болгария, Ресей елдерінде тәжірибеден өткен.
Түрлі тақырыптағы ғылыми және публицистикалық еңбектері бірқатар отандық басылымдар мен Оңтүстік Корея, Украина, Ресей елдерінде жарияланған. Шетелдегі этникалық қазақтарды қолдау жөніндегі 2018 – 2022 жылдарға арналған іс-шаралар жоспарын бекіту туралы Үкімет Қаулысына енген «Қиырдағы қазақтар» жобасына жетекшілік етіп, 8 елді қамтыған деректі фильмді түсіруге үлес қосты.
«Хабар 24» және «Хабар» арналарында авторлық бағдарлама жүргізген. Отбасылы.