Дереккөз: www.24.kz

Бүгін EXPO көрмесінің өтіп жатқанына 21 күн болды.

Осы уақыт ішінде бірқатар мемлекет ұлттық күнін өткізіп, өздерінің баламалы энергияға қатысты жобаларымен таныстырып үлгерді. Сомали Республикасы да жасыл энергетиканы қолдайды. Бүгін – бұл елдің ұлттық күні.

Сомалидің ұлттық күні шарасы әдеттегідей екі елдің әнұрандарының орындалуымен басталды. Қос тараптың ресми өкілдері EXPO-ның маңыздылығын атап өтті.

Сомали – ән мен биді сүйетін өте көңілді халық. Сондықтан олардың танымал әншісі Никосова осы шарада жиналғандарға елдерінің дәстүрлі әуендеріне негізделген афро-поп әндерін орындады.

Жалпы Сомали – Шығыс Африкада орналасқан мемлекет. Ол Джибути, Кения, Эфиопия елдерімен шектеседі. Астанасы – Могадишо.

1960 жылдың 1 шілдесінде Сомалиленд мемлекетімен Сомали бірігіп, «Сомали» мемлекеті деп аталды. Қазір ол – федеративтік республика.

Мемлекет жиі құрғақшылыққа душар болғандықтан, баламалы энергияға аса мұқтаж ел. Олар осы жасыл энергетика саласында көшбасшы болып тұрған елдерден көбірек үйренсек, іс-тәжірибе алсақ дейді.

Сомали делегациясын бастап келген Абдоллахи Юсуф Мұхаммед мырза EXPO 2017 халықаралық көрмесінің ұйымдастырылуына аса жоғары бағасын берді. Олар павильонын «Жаңғыртылған энергия – байлықтың көзі» деп атаған.

Дереккөз: www.24.kz

Шымкенттегі мұнай өңдеу зауыты «Еуро-4» және «Еуро-5» стандартындағы жоғары октанды бензин шығара бастады.

Кәсіпорын мұндай мүмкіндікке еліміздегі Үдемелі индустриалды инновациялық даму бағдарламасының арқасында қол жеткізіп отыр. Іске қосылған изомерлеу қондырғысы бензин құрамындағы октанды жоғарылатады. Нәтижесінде қара алтынды өңдеу тереңдігі 80 пайызға артып, өнім шығару көлемі 6 миллион тоннаға дейін ұлғайды. Жаңғырту жұмыстарының негізінде зауыт жылына 4 мың тонна күкірт шығарады. Одан бөлек дизель отынын гидротазалау қондырғысы реконструкциядан өткен. Өндірілген өнімді ыдыстарға ысырапсыз құю мәселесі де өз шешімін тапты. Енді мұнайдың құрамындағы пайдалы шикізаттарды бөліп алу процесінде инновациялық жобаларды қолдану арқылы қара алтын қалдықсыз өңделеді. Жаңғырту жұмыстары толық аяқталғанда зауыт әлемдік талаптарға толық жауап беретін жоғары технологиялы ірі өндіріс орнына айналмақ.

Болат Әбдуәлиев, Мұнай өңдеу зауытының менеджері:

– Бүгін іске қосқан технологиямыз – заманауи, дүниедегі ең бірінші, ең жоғарғы деңгейдегі технология. Жанармай өртенген кезде құрамындағы күкірт өте зиынды қоспаларды бөледі. Міне сол қаншалықты аз болса, соншалықты біздің ағзамызға зиянсыз болады.Қазір біз соны өте төменгі деңгейге жеткіздік.

Жансейіт Түймебаев, облыс әкімі:

– Бұл біздің экологиямыз үшін тиімді. Біздің көліктеріміздің жанармайының сапасы артады. Осы жұмысқа 5300-дей адам тартылды. Оның 1600-і қытай жұмысшысы болса, 3700-і – қазақстандықтар. Бұл, бір жағынан, біздер үшін үлкен жетістік. Қаншама адам жұмыспен қамтамасыз етілді. Бұл, бір жағынан, Қазақстан Қытай достығына да үлкен дәлел.

2017 жылдың 28 маусымында Астана қаласында «Қазақстандағы Ластауыштар шығарындылары мен тасымалдарының тіркелімі туралы хаттамасын жүзеге асыру:  ағымдағы жағдай және жүзеге асыру бойынша қажетті шаралар»  семинары  өтті.

Семинар Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігі мен ЮНИТАР бірлестігімен «Қазақстан Республикасы үшін таратуды және хабардар етуді арттыру, «Жойылуы қиын органикалық заттар (ЖҚОЗ) есептілігіне арналған құрал ретінде Ластауыштар шығарындылары мен тасымалдарының тіркелімін (ЛШТТ) жүзеге асыру бойынша жаһандық жоба» аясында өткізілді.

Семинарға 50 адам қатысты. Соның ішінде ҚР Энергетика министрлігінің, «ҚОҚАТО» ШЖҚ РМК-нің, «Қазгидромет» РМК-нің, ҚР Ұлттық экономика  министрлігі Статистика комитетінің және басқа да мемлекеттік органдардың, Астанадағы ЕҚЫҰ Орталығы, өнеркәсіптік және жобалау ұйымдары, Орхусс орталықтары мен үкіметтік емес ұйымдардың өкілдері қатысты.

Семинар аясында Қазақстандағы Ластауштар шығарындылары  мен тасымалдарының  тіркелімі туралы хаттаманы жүзеге асыру ерекшеліктері, ЛШТТ-нің негізгі фактілері ұсынылды. Талқылау барысында қатысушылар Қазақстанда ЛШТТ-нің  қазіргі жағдайын бағалады. ЛШТТ жөніндегі хаттаманың талаптарын әр бап бойынша егжей-тегжейлі талдау, Қазақстандағы ЛШТТ-нің қолданыстағы тетіктерін нақтылауға мүмкіндік берді. Осыған сүйене отырып, қатысушылар Қазақстандағы ЛШТТ-ні дамыту жөнінде одан әрі шаралар қабылдау үшін ұсыныстар тұжырымдады. Бұл ұсыныстар одан әрі Қазақстанда ЛШТТ-ні жүзеге асыруды әдістемелік қамтамасыз етуді әзірлеу кезінде, сондай-ақ ЛШТТ жөнінде ұлттық ұсыныстарды дайындау кезінде пайдаланатын болады.

Қатысушылар арасында сауалнама жүргізу арқылы ЛШТТ мәселелері туралы білім берудегі  оқыту және білім қажеттіліктері бағаланды. Сауалнамаларды талдау жоба барысында әзірлеуге  жоспарланған оқыту модульдері үшін қажетті тақырыптар мен мәселелерді анықтауға мүмкіндік берді. Жобаның мақсатында мемлекеттік органдардың, өндірістік кәсіпорындардың, үкіметтік емес ұйымдар мен бұқаралық ақпарат құралдарының топтарың оқыту жоспарланып отыр. Оқыту семинарлары Астана, Павлодар және Ақтөбе қалаларында 2017 жылғы қараша айында  және 2018 жылғы  ақпан-наурыз айларында өткізіледі.

Қазақстанда ЛШТТ ендіру туралы мүдделі тараптардың әлеуетін және жұртшылықтың хабардар болуын арттыру мақсатында жоба командасымен бірқатар семинарлар өткізілді.

Жоба шеңберінде 2017 жылдың 28 маусымында Астана қ. «Ластауыштардың шығарындылары мен тасымалдарының тіркелімі туралы хаттаманың жүзеге асырылуы: ағымдағы жағдай және жүзеге асыруға арналған тиісті шаралар» атты семинар болып өтті.

Семинарда ЛШТТ туралы хаттаманың талаптарына шолу, сонымен қатар Қазақстанда ЛШТТ ендіру бойынша ағымдағы жағдай ұсынылды. Қатысушылар Қазақстанда ЛШТТ ендіру бойынша болашақтағы шараларды анықтады, сонымен қатар осы мәселе бойынша мақсатты топтарды оқыту қажеттілігін бағалады. Семинар шеңберінде Экологиялық ақпаратқа жұртшылықтың қол жетімділігінің Ұлттық стратегиясы және ЛШТТ бойынша жұмыс жиналысы болып өтті.

2017 жылдың 13 қыркүйегінде Алматы қ. Қазақстанда Ластауыштардың шығарындылары мен тасымалдарының тіркелімін (ЛШТТ) ендіру мәселесі бойынша тренерлерге арналған тренинг болып өтті. Қатысушылар Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің м.а. 2016 жылғы 10 маусымдағы №241 бұйрығына сәйкес, Қазақстанның мемлекеттік ЛШТТ-ға қосылған ластауыш заттарының тізімін талқылады. Сондай-ақ қатысушылар ЛШТТ бойынша Ұлттық ұсыныс жобасын қарастырды. Тренинг қорытындысы бойынша қатысушылар жоба барысында жүзеге асырылатын бірқатар ұсынымдар мен ұсыныстарды әзірледі.

2017 жылдың қазан айында Қазақстанның үш қаласы Ақтөбе, Астана және Павлодар қалаларында «Халықаралық тәжірибе және ластауыштардың шығарындылары мен тасымалдарының тіркелімін жүзеге асырудың қазақстандық тәжірибесі» тақырыбында бірқатар семинарлар болып өтті. Семинарлар шеңберінде келесі мәселелер қарастырылды:  ЛШТТ хаттамасы, оның негізгі қағидалары және іске асырудағы халықаралық тәжірибе, Қазақстанда ЛШТТ ендіру бойынша шолу, атмосфералық ауаға, ағынды суларға, топыраққа шығарылатын ластауыш заттар шығарындылары мен тасымалдарын бағалау бойынша (өндіріс және тұтыну қалдықтарынан) ағымдағы жағдай. Семинарлар ЛШТТ мәселелері бойынша мамандардың әлеуетін арттыруға, тәжірибе алмасуға және Қазақстанда ЛШТТ ендірудің әдістемелік қамтуды әзірлеу бойынша ең лайықты ұсыныстарды қалыптастыруға мүмкіндік берді.

2018 жылдың сәуірінен бастап қарашасы аралығында Астана, Ақтөбе, және Павлодар қалаларында «Қоршаған ортаға ластауыш заттар мен сынаптың эмиссиялары: анықтау әдістері, түгендеу және Қазақстан Республикасының Ластауыштардың шығарындылары мен тасымалдарының тіркеліміне қосу» тақырыбындағы бірқатар семинарлар болып өтті. Семинардың негізгі мақсаты ЛШТТ мәселелері бойынша мамандардың әлеуетін арттыру және Қазақстанда ЛШТТ ендірудің әдістемелік қамтуды әзірлеу бойынша ұсыныстарды қалыптастыру болып табылады.

Өткізілген семинарларға мемлекеттік органдар, ассоциациялар, өнеркәсіптік компаниялар, аймақтық Орхус орталықтары, үкіметтік емес ұйымдар, ЖОО және басқа да мүдделі тұлғалар қатысты.

Дереккөз: www.24.kz

Жаз шыға Павлодар тұрғындары Баянауылға ағылады.

Бұл өңірдің көз тартар табиғаты менмұндалаған таулары кез келгенді баурап алары сөзсіз. Кезінде Асан қайғы Баян тауын көргенде «ат ерін алмайтын жер екен, бір түней кетемін деген адам бір жұма тоқтап қалады» деген еді. Бүгінде бұл сұлу мекенге жергілікті тұрғындардың ғана емес, алыс-жақын шетелдік туристердің де қызығушылығы жоғары. Сондықтан да өңірдегі билік өкілдері аймақтағы туризмді дамыту жолдарын кеңейтуді қолға алған.

Баянауыл ауданында биыл туристер саны жылдағыдан екі есе көп болады деп күтіліп отыр. Ауа райы қолайлы, оның үстіне Павлодар облысы «ЭКСПО-2017» халықаралық көрмесінің туристік бағытына енген. Сондықтан жергілікті билік Жасыбай демалыс аймағына түсетін салмақты жеңілдету үшін Торайғыр және Сабындыкөл маңайын абаттандыруға кіріскен.

Қазір Сабындыкөлдің жанынан демалыс орындарын салуға инвесторлар тартылып жатыр. Бұрын-соңды болмаған ірі жобалар қолға алынған. Аудан орталығында түрлі құрылыс жұмыстары жүріп жатыр. Шағын аэродом шілде айында қолданысқа берілсе, көптен бері айтылып жүрген тау шаңғысы кешенін салуға арнайы орын таңдалып алынған. Қысқы туризмге де жол ашылып отыр.

Әзілхан Әбеуов, Баянауыл ауданы әкімінің орынбасары:

– Ірі жобалардың бірі әрі ең бастысы – Мырзашоқы тауында қысқы тау шаңғы кешенін жасамақпыз. Жаңа тау болғандықтан, ол жерде инфрақұрылым жоқ. Өз тарапымыздан бүкіл коммуникацияны жалғап, таудың үстіне арқанмен жүретін жолды жасап береміз. Ары қарай ілгері өзінің тәжірибесі бар компаниялар болса, қызығушылық білдіріп отырмыз.

Енді аз уақытта туристер Жасыбай демалыс аймағына Торайғыр ауылы арқылы өтетін болады. Екі ортадағы 10 шақырым жолға асфальт төселеді. Жергілікті билік демалушыларға қолайлы жағдай тудыру үшін осындай шешім қабылдапты. Өйткені автобуспен келетіндердің Жасыбай асуындағы бұралаң жолда жаяу жүруіне тура келеді. Қазір Торайғыр ауылында да құрылыс жұмыстары қарқын алған.

Арғын Бейсембайұлы, Торайғыр ауылының әкімі:

– Ауылымызды абаттандыруға облыстық бюджеттен 90 млн қаражат қарастырылды. Оған спорт кешенін салып жатырмыз, балалардың ойын алаңын салып жатырмыз. Көше жарығына 94 млн қаражат қарастарылды. 7 шақырым көше жарығын жасап жатырмыз. Ауылдың ішкі жолдарына асфальт төселеді.

Туристік кластерді дамыту шағын және орта бизнестің көкжиегін кеңейтеді. Жергілікті халық жеке кәсіп ашып, туристерге қолдан келгенше қызмет көрсетуге көшкен.

Жұмакелді Дүйсекеев, Торайғыр ауылы ақпараттық орталығының жетекшісі:

– Қазір мына Әулиебұлақ деген жерде біз ақпараттық орталық аштық. Ол орталықтың басты мақсаты – бізге келген туристерді қарсы алу.

Светлана Лопатина, турист:

– Біз экскурсияға шығу үшін орташа бағытты таңдадық. Тауларды көрсетті, көлдерді көрдік. Киіз үйге кіріп, тамақтанып шықтық. Ұлттық тағамдардың дәмі тіл үйіреді. Ұйымдастырушыларға алғысымыз шексіз.

Жасыбай демалыс аймағында да биыл өзгеріс көп. Жағажайлар абаттандырылып, жарықшамдар, бейнебақылау камералары орнатылды. Құмда футбол, волейбол және балалардың ойын алаңдары салынған. Авторлары: Қарлығаш Қасиетова, Март Игіліков, Алексей Омельницкий

Дереккөз: www.24.kz

Алматы облысында баламалы қуат көздерін игеру міндеті кезеңімен атқарылып келеді. Биыл Қапшағай қаласында желден электр қуатын өндіруші генераторлар мен күн сәулесі батереясының жаңа бекеті салынбақ. Бұл жобалар елімізде өтіп жатқан халықаралық ЭКСПО-2017 көрмесі аясында жүзеге асып отыр.

Қапшағайдың табиғаты баламалы қуат көзін дамытуға өте қолайлы. Қалаға жылдың 265 күнінде күн сәулесі түсіп тұрады. Ал өңірдегі су қоймасының арқасында үнемі жел соғады. Аталған мүмкіндіктерді ел игілігіне жарату мақсатында қалада өндірістік қуаты 4,9 мегават 5 жел генераторы орнатылған. Биыл олардың санын көбейту көзделіп отыр. Сондай-ақ күн сәулесінен энергия жинақтаушы 2 мегаваттық батареялар бекеті бар. Ол жылына қаладағы 1000 отбасын электр жарығымен үздіксіз қамтамасыз етуге қауқарлы. Болашақта баламалы қуат көзінің көлемін 200 мегаватқа ұлғайту жоспарланған.

  Жомарт Момынбаев, күн сәулесі батареялары бекетінің жетекшісі:

– Біздің трансформаторлар, кабель жағынан сондай мүмкіншілік бар. Қапшағай қаласында осыдан 10 шақырым жерде бізде 500 га жер бар. Сонда 50 мгв күн электр станция құрайын деп жатыр.

Мұнда индустрияландыру бағдарламасы бойынша басқа да ауқымды істер қолға алынған. Қазір қала іргесінде 1300 гектар жерде инвестициялық жоба – макарон зауыты салынып жатыр. Инвесторлар Жапония мен Вьетнам елдері.

Талғат Қайнарбеков, Қапшағай қаласының әкімі:

– Болашақта 97 мың тонна өнім шығарылады. Инвестиция көлемі 55 млн доллар. Болашақта 500 адам сол жерде жұмыс істейді. Олар өнімін экспортқа жібереді.

Қапшағайда туризм де қарқынды дамып келеді. Жағажайлар қалпына келтіріліп, демалыс орындары абаттандырылып жатыр. Өткен жылы мұнда 325 мың адам демалған. Айта кетерлігі, қала Экспо көрмесін тамашалауға келген меймандарға ұсынылған еліміздегі 70 туристік нысанның қатарына кіреді.

Авторлары: Алмас Садуақас, Ерлан Әбжанов

Дереккөз:  www.24.kz

Оңтүстік Қазақстан облысында ауыл шаруашылығы кооперативтерінің саны 500-ге жуықтады.

Жалпы саны 53 мыңнан астам шағын шаруа қожалығы іріленген. Істің көзін таба білген кәсіпкерлер көкөністен бастап, ет-сүт және төрт түлігін өргізумен қатар құс пен балық өсіруге де ден қоя бастапты. Ауыл шаруашылығы тауар өндірушілерін қолдау мақсатында 3 млрд теңгеден астам ақша бөлінген. Қомақты қаржы кооперация мүшелеріне субсидия мен пайыздық үстемесі төмен несие ретінде үлестіріледі.

Қазығұрт ауданындағы «Қаратас» кооперативі жыл басында құрылыпты. Оған 86 шағын қожалық біріккен. Ұжымда жалпы 700 бас сиыр бар. Арасында бұзаулағандарын ауылдағы қыз-келіншектер сауады. Күніне 1 тонна 200 литр сүт өткізеді. Кооператив мүшелері мемлекеттен пайыздық көрсеткіші төмен 130 млн теңге несие алыпты. Соның арқасында төрт түліктің саны артқан.

Мақсатбай Мәуленов, ауыл шаруашылығы кооперативінің төрағасы:

– Сауылатын сиыр көбеюіне байланысты тағы да ауыл шаруашылығын қолдау қорынан 5 млн теңгеге сүт қабылдау бекетін алып жатырмыз. Оның 50%-ын мемлекет жеңілдетіп беріп жатыр.

Ал бордақылау алаңы «Ханшайым» кооперативіне тиесілі. Мұнда етті көп беретін қазақы ақ бас тұқымдас бұқалар өсірілуде. Істің көзін таба білген төрт жас жігіт кәсібін 85 сиырмен бастапты. Қазір жалпы 5 мыңға жуық бордақы ұстап отыр. Бірігудің арқасында ісі өрге домалаған кәсіпкер етінің алдын шетелге экспорттапты.

Сырым Ертаев, ауыл шаруашылығы кооперативінің төрағасы:                                                                                               

– Өзбекстанға 100-ге жуық ірі қара малын тірідей жібердік. 10 тонна ет жөнелттік. Жылқы қойы тағы бар. Қазір өзбекстандық әріптестермен келісімшартқа отырдық. 300 тоннадай ет аламыз деп отыр. Тағы бір қуантарлығы, ауғанстандықтар Құрбан айтқа 3 мың бас ірі қара тапсырды.

Бала-шағасының нәпақасын төрт түліктен ажыратып отырған Бекзат Дәуенов: «бірігу  қарапайым шаруа үшін тиімді», – дейді. Өйткені союға жараған малдарын бұрынғыдай базарға жетектеп әуре болмайды. Тек тапсырыс берсе болғаны. Кооперативтегілер өздері сойып өткізіп, тіпті қаржысын да қолына санап береді. Оған қоса әр сиырдың басына мемлекеттен 20 мың теңге несие алады.

Бекзат Дәуенов, шаруа:

– Бұл мал солтүстіктен әкелінді, 150-200 келіге дейін ет береді. Бұрын базарға апаратынбыз. Онда да бір-екеуі өтетін. Қазір кооператив бар. Несие алып, осыны ары қарай дамытсам деймін.

Облыста кооператив саны 500-ге жуықтаған. Оған жалпы саны 53 мыңнан астам шаруа бірігіпті. Қазіргі таңда көкөніспен қатар ет-сүт және тауық пен балық өсіруге де қызығушылық артыпты. «Бұл – өңірдегі ішкі нарықты отандық өніммен қамтамасыз етуге  жасалған қадам», – дейді мамандар.

Нұржігіт Мырзахметов, облыстық ауыл шаруашылығы басқармасының бөлім басшысы:

– Бүгінгі таңда облыстық ауыл шаруашылығы басқармасында 456 млн теңгеге инвест субсидия қарастырылып, оған құжаттар қабылдау басталып, жұмыс жасалуда.

Облыстық ауыл шаруашылығындар: «қазіргі таңда бірігіп қана қоймай, оның өндіретін өнім түрлеріне де баса назар аударып отырмыз», – дейді. «Бұл ішкі нарықтағы бағаны тұрақты сақтап қалуға да мүмкіндік береді», – дейді мамандар.

Авторлары: Қанат Жүнісбеков, Нұрмахан Бекмұратов

Дереккөз: www.24.kz

Сыр өңірінде жұдырық болып жұмылған мыңнан астам жеке қожалықтан 223 кооператив құрылды.

Агро-өнеркәсіптік кешенді дамытудың негізгі бағытын жүзеге асыру бойынша Шиелі ауданы көш бастап тұр. Ондағы «Шиелі төрт түлігі» өндірістік кооперативі күніне бір тоннаға дейін шұбат өндіреді.

Маң-маң басқан түйелер және аймақтағы ең дәмді шұбат. Бала би ауылындағы Жүсіповтердің қазіргі жетістігі осы. Малшы отбасы алғашында 20 бас ойсылқара тұқымын бағып-қағып, қазір түлік санын тоқсанға жеткізді.

Мүбәрак Жүсіпова, ферма сауыншысы:

– Күнделікті осы түйені азанда және кешке сауамыз. Сүт алатын цехқа күнделікті 50, кейде 60 литр береміз. Күнделікті ақшаға беріліп тұрады. Айына біршама теңге болады. Литрін 300 теңгеден өткіземіз.

Жүсіповтер отбасы сауып әкелген сүтті осындай 35 майда шаруашылықтардың басын біріктірген «Шиелі төрт түлігі» кооперативі қабылдайды. Өңделген түйе сүтінен «АруАна» атауымен шұбат өндіріледі. Бір жарым жылдың ішінде кәсіпорын өнімдер түрін көбейтіп, қаймақ, қатық-айран, құрт-сүзбесін де саудаға шығарды.

Сабыр Есмаханов, «Шиелі төрт түлігі» кооператив директоры:

– Көптеген қиындықтар болды енді. Бірақ ауыл адамдарын үйреттік сүт саууға, санитарлық нормасын үйреттік, сосын жайылымда жүрген түйелерді әкеліп сауғыздық. Сөйтіп сүттің көлемін көбейттік. Бастапқы кезде 400 литр шұбат өндіретінбіз. Қазір 1 тонна күнделікті өндіретін қабілетке жеттік. 

200 бас түйе санын 750 жеткізген кооперативтің алдағы жоспары ауқымды. Басты меже агроқұрылым әлеуетін арттырып, ауылдықтардың әлеуметтік жағдайын жақсарта түсу. Ата кәсіпті түлетушілер мемлекеттік қолдаудан да кенде емес.

Пірмұхаммед Сыздықов, облыстық ауыл шаруашылығы басқармасы басшысының орынбасары:

– Биылғы жылы облыс бойынша индикативтік жоспар бойынша 19 жеке шаруашылық кооператив құрылу керек болса, биылғы жылдың өзінде 20 кооператив құрылып отыр. Қазіргі таңда осы кооперативтерге мал басын алу мен құрал-жабдық алуға жұмыстар жүргізіліп жатыр. Одан бөлек ауыл шаруашылығын қаржылай қолдау қоры арқылы 15 кооперативке 1 млрд 56 млн тг қаржы бөлінді.

Кооперативке бірігу агробизнеске жаңаша серпін бергені байқалады. Өйткені жұмыла көтерген жүк жеңіл екенін түйсініп, ұйымдасып ұжымдасқан ауылдықтардың қазаны майлы, өмірі жайлы.

Авторлары: Қамбар Бекенов, Қанат Еңсебаев, Әлхайдар Тұрлыханов

Дереккөз: www.24.kz

Ғарыш әлемінің тарихы мен болашағы. Аспан кескіндері мен ғарыштағы станция жұмысы. Мұның бәрін ЭКСПО қалашығындағы «Нұр Әлем» павильонынан көруге болады. Ғимараттың 7-қабаты «Ғарыш энергиясы» тақырыбына арналыпты.

7-қабатқа көтерілген бойда ғарыш әлеміне еніп кеткендей боласыз. Мұндағы экспозициялардың барлығы зеңгір көктің ар жағын тылсым дүние туралы сыр шертеді. Мәселен планетарийда ғаламның эволюциясы бейнеленген.Ондағы материяның түзілуі, энергиясының шығарылуы, ғаламның кеңеюі, күн жүйесінің қалыптасуы ғажап көріністермен суреттелген. Халықаралық ғарыш станциясының жұмысы да келушілерді бей-жай қалдырмайтыны анық. Ол зертхана ретінде, сонымен қатар осы саланың технологиясын әзірлеумен айналысады.

Григорий Мун, ҚР Ұлттық инженерлік академиясының академигі:

– Бұл жерде барлығы жақсы ойластырылған. Тіпті әрбір тетігіне дейін. Мен өз басым тура космоста жүргендей болдым. Әрине мен бұл саладан хабарым болғандықтан бәрін мұқият қарап жүрмін. Ғарыш саласын зерттеушілердің тың жобалары баршылық. Ғарыш энергиясының мүмкіндіктері орасан зор екндігін атап өткім келеді.

Ғарышты зерттеу орталығы да тың жаңалықтарға толы.

Айналма дәлізбен жүріп өтіп, айдан бір шығуға болады. Қарлығаш Қайыпбекова, тілші:

– «Нұр Әлем» павильонында аспан кеңістігіне қатысты 4 экспозиция орналасқан. Бірі «Айда серуендеу» деп аталады. Мұнда ғарышкерлердің ғылыми зерттеу жұмыстарын қалай жүргізетіндігін көруге болады. Сондай-ақ келушілер ай бетінде жүретін машинаны, ғарышкердің киімдері мен басқа да дүниелерді көре алады.

Дәурен Жүрсін, «Нұр Әлем» павильонының стендисі:

– Туристер үшін бұл эспозицияның барлығы өте қызықты. Оның тарихы, оны қалай қолдануға болатындығы жайлы білгісі келеді. Біз олардың сұраған мәліметтерін айтып беріп жатырмыз. Экспозиция танымдық мақсатта болғандықтан оны білгісі келеді.

Шындығында, ғарыш энергиясының әлеуеті орасан. ЭКСПО көрмесі ғалымдардың  іс-тәжірибе алмасып, жаңа ғылыми жаңалықтардың ашылуына мүмкіндік бермек.

Авторлары: Қарлығаш Қайыпбекова, Асхат Қарақойшиев

Дереккөз: www.24.kz

Су, жылу үнемдейтін қондырғылар, баламалы электр қуатын өндіретін құрылғылар. Бүгін ашылған Финляндия ұлттық павильонында осындай жаңа технология жетістіктері жұртшылық назарына ұсынылды.

Алматылық Нұрбек Сайднасим Финляндия елінде инженер-энергетик мамандығы бойынша білім алып жатыр. Екі жылдың ішінде көп жайтқа қаныққаны байқалады. «Заманауи технологияны игеруде Финляндия көп елден озық», – дейді студент.

Нұрбек Сайднасим, Финляндия университетінің студенті:

– Финляндия энергиясы соншама дамыған. Олар қоқыстың 90 пайызын жаңадан өңдеп, олардан энергия шығарады. «Ақылды қала» секторындағы ең мықты экспонат Финляндияның жылу алмастырғыш болып саналады. Жылу алмастырғыштың ерекшелігі – ол тек қана 1 кВт/сағат электр энергиясынан 5 кВт/сағат жылу энергиясын өндіре алады.

Финдер «Әлемдегі ең «жасыл ел» – біздің мемлекет» деп мақтанышпен айтады. Ел аумағының 70 пайызын орман алқаптары алып жатыр. Павильонды да қарағайдан салып, ауа тазартатын табиғи мүкпен қаптауы «жасыл экономикаға» жақын екендіктерін білдірсе керек.

Севери Кейнала, Финляндия павильонының Ұлттық комиссары:

– Павильонның архитектурасы табиғи заттардан жасалған. Бұл жерде 90 градуспен өлшенетін бұрыштар жоқ, яғни бәрі табиғаттағы секілді қалыпқа бағынбайды. Мұндағы 4 бөліктің барлығы да энергиямен байланысты. Мысалы, біз оқу-білімді адамдар үшін таза әрі сарқылмайтын энергия деп білеміз.

Көрмеге келгендердің көңілін көтеру үшін фин музыканттары көпшілік алдында өз өнерлерін көрсетті. Ал өнертапқыштыққа, техникаға жаны жақындары технологиялық жабдықтарды аралап көрді.

Юрий Белкин, Мәскеулік турист:

– Мұнда баламалы энергетика, жаңа технология кең көлемде көрсетілген. Мен сияқты мамандар бұл жерден өздеріне қажет, пайдалы дүниелерді таба алады.

Ал финляндиялық делегация өкілдері, қазақстандық әріптестерімен іскерлік байланыс орнатуға мүдделі екендіктерін білдірді.

Авторлары: Мағауия Қалиев, Ерзат Зайытхан