Дереккөз: www.24.kz

Қазақстан мен Өзбекстан Сырдария өзені суының сапасын бірлесіп бақылауға уағдаласты, деп хабарлайды «Хабар 24».

Тіпті алдағы уақытта арнайы «Жол картасын» жасамақшы. Бұл туралы Ташкентте өткен қос елдің қоршаған ортаны қорғау және су сапасы жөніндегі бірлескен жұмыс тобының алғашқы отырысында айтылды. Басқосуда тараптар өзара тәжірибе алмасып, Орталық Азиядағы ең ірі өзен суының сапасын сақтап қалудың тиімді жолдарын қарастырды. Болашақта ортақ мониторинг жасалатын болды. Экологтар жалпы трансшекаралық өзен суының соңғы жылдары ластану деңгейі жоғарылағанын айтып отыр.

«Сондықтан зерттеу жұмыстарын жүргізу арқылы ластаушы ошақтарды дер кезінде анықтауға болады», – дейді. Қазақстан жалпы Қытай, Ресей және Қырғыз ағайындармен ортақ бассейндегі су сапасын бақылау бойынша өзара мәмілеге келген. Яғни ел аумағынан ағып өтетін тіршілік нәріне қандайда бір зиянды қалдық төгіле қалса, оның залалын бірлесіп жояды. Дәл осы жүйені Сырдария өзенінің сағасындағы елдермен де жасауды көздеп отыр. Өйткені Қазақстан өзеннің ең төменгі сағасында орналасқан. «Қалдық түпке шөгеді», – дейді экологтар.

Сәбит Нұрлыбай, ҚР энергетика вице-министрі:

– Бұл жерде біраз ингредиенттер бойынша су сапасын дұрыстау керек. Сондықтан осы мәселені өзбекстандық әріптестерімізбен талқылап жатырмыз. Әрине, бұл мәселені біз Тәжік және Қырғыз республикаларымен бірлесіп тағы да талқылаймыз деп отырмыз. Себебі өздеріңіз білесіздер, өзен сол қырғыз және тәжік ағайындардан басталады. Сондықтан сол республикалармен осы мәселені басынан бастап бәріміз бірге талқылаймыз ба деген сұрақты да көтеріп отырмыз.

Дереккөз: www.24.kz

Қарағанды облысының диқандары бұрын-соңды болмаған мол өнім жинап жатыр.

Бидайдың түсімі әр гектарына 60 центнерден айналуда. «Бұл ауыл шаруашылығы саласын цифрландыру бағдарламасының жемісі», – дейді шаруалар. Дәлірек айтсақ, Осакаров ауданындағы фермер Павел Лущак биыл сынақ түрінде жаңа технологиямен 500 гектар алқапқа егін егіп көрген. Нәтижесі жоспардан әлдеқайда жоғары болып шықты.

Озат механизатор Владимир Чаус 30 жылдық еңбек тәжірибесінде мұндай мол өнімді бірінші рет орып тұр екен. Әр гектарына 60 центнерден айналып жатыр.

Владимир Чаус, механизатор:

– Мен басшымызға бидайдың 60 центнерден түсіп жатқанын айттым. Басында ешкім сенген жоқ. Ұялы телефоныма түсіріп алған бейнежазбаны көрсеткенде ғана барлығы сеніп, жағаларын ұстады. Мен қанша жыл механизатор болып еңбек етіп жүрмін, мұндай мол өнімді бірінші рет жинап тұрмын.

Жалпы биыл еліміз бойынша егін салатын ең ірі 9 шаруа қожалығы цифрлық жүйеге көшсе, соның екеуі Қарағанды облысында орналасқан. Павел Лущак биыл алғаш рет сынақ түрінде 500 гектар егістік алқаптың электронды картасын жасап, дәнді дақыл сіңірді. Австриялық тұқым мол өнім беріп жатыр.

Ардақ Асылханұлы, тілші:

– Сынақ түрінде егілген егістік алқаптағы бидайдың биіктігі шамамен бір жарым метрге жетеді. Бітік шыққандағы соншалық, қазір құлап жатыр. Енді оны ысырапсыз орып алу үшін шаруа иесіне арнайы құрылғы сатып алуға тура келген.

Фермердің айтуынша, сандық технология ең әуелі еңбек өнімділігін арттырады. Екіншіден, материалдық шығындарды азайтып, қаржы үнемдеуге мол мүмкіндік бермек. Тыңайтқыш, гербицид, жанар-жағар май бұрыңғыдай бей-берекет емес, нақты есеппен аз жұмсалатын болады. Енді олар келешекте барлық егінжайды цифрлық жүйеге көшіруді жоспарлап отыр.

Павел Лущак, шаруа қожалық жетекшісі:

– Біз биыл алғашқы қадамды жасадық. Топырақ құнарын зерттеу үшін америкалық компанияға тапсырыс бердік. Келесі жылы жаңа технологиямен екі мың гектар алқапқа егін салуды жоспарлап отырмыз. Бұл бағыттағы жұмысты жыл сайын дамыта бермекпіз.

Жалпы егінжайдың электронды картасы дегеніміз не? Әуелі алқаптың нақты көлемі мен топырақтың құнары анықталып, кейін барлық дерек спутник арқылы бидай себетін кешендерге жіберіледі. Ал «ақылды техника» егістік алқаптың әр гектарына қанша тыңайтқыш, гербицид себу керек, жердің ылғалдылығы қандай, тұқымды қанша тереңдікке салу керек деген жұмыстарды автоматты түрде жүзеге асырмақ. Өкінішке орай, ондай заманауи техникалар әзірге санаулы диқанда ғана бар. «Сондықтан цифрлық жүйеге жаппай көшу үшін, ең әуелі шаруаларды бидай себетін кешендермен толық қамтамасыз етуіміз керек», – дейді аудан басшылары.

Авторлары: Ардақ Асылханұлы, Василий Савкин, Әсет Асайынов

Дереккөз: www.energo.gov.kz

ҚР ЭМ «Қоршаған ортаны қорғаудың ақпараттық-талдау орталығы» ШЖҚ РМК 2018 жылғы қыркүйектің 19-нан 21-не дейінгі мерзім аралығында қоршаған ортаны қорғау және табиғатты пайдалану саласындағы мамандар үшін Астана қаласында «Экологиялық сараптама және табиғатты пайдалануды реттеу» тақырыбына оқыту семинарын өткізді.

 Семинарға қатысушылар келесі ұйымдар өкілдері: «Каспий Құбыр Консорциумы-Қ» АҚ,

«Каспий нефть» АҚ, «Экосфера» ҮЕҰ мекемесі, «Конгресс молодежи Казахстана Павлодарской области» ҚҚ, «Еуроазиаттық энергетикалық корпорациясы» АҚ, «ҚазТрансГаз Аймақ» АҚ.

Семинарда келесі сұрақтар қарастырылды:

• Экологиялық ақпарат беру;
• Қазақстандағы ластаушы заттардың шығарылуын және аудару тізілімін енгізу;
• Өндіріс және тұтыну қалдықтарының мемлекеттік кадастрын жүргізу;
• Автоматтандырылған мониторинг жүйесі. Мемлекеттік экологиялық бақылау және өндірістік экологиялық бақылау нәтижелері бойынша есептемеге қойылатын талаптар;
• ҚОӘБ жобаларын әзірлеу. Талаптар және бағалау критерийлері;
• Экологиялық реттеу. Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің стратегиялық жоспары және т.б.
• Аналитикалық мемлекеттік экологиялық бақылау саласындағы заңнамалық талаптарды орындау бойынша тәжірибелік ұсыныстар;
• Жобалардың экологиялық сараптамасын, соның ішінде ведомстводан тыс кешенді сараптама құрамында жүргізу;

Дәріс оқығандар:

Токтасынова Тоты Клышбековна – ҚР ЭМ ЭРБК бас сарапшысы;

Букенова Саида Бекбулатовна – ҚР ЭМ «ҚОҚ АТО» ШЖҚ РМК Ақпараттық технологиялар департаментінің Қалдықтар кадастры басқармасының басшысы;

Садвокасова Алия Малаевна – ҚР ЭМ «ҚОҚ АТО» ШЖҚ РМК МЭАҚД басқарма басшысы;

Балабаева Алтын Ибрагимовна –  ҚР ЭМ «ҚОҚ АТО» ШЖҚ РМК МЭАҚ департаменті директоры;

Кондратенко Михаил Геннадьевич – ҚР ЭМ «ҚОҚ АТО» ШЖҚ РМК Ақпараттық технологиялар департаменті директоры.

Ингербаева Жанат Умбетовна – ҚР ЭМ ЭРБК бас сарапшысы;

Абдрахманова Жанара Беркутовна – ҚР ЭМ ЭРБК бас сарапшысы;

Каратаева Динара Ахметовна – ҚР ЭМ ЭРБК бас сарапшысы;

Семинар соңында тыңдаушыларға куәліктер табыс етілді.

Дереккөз: www.energo.gov.kz

2018 жылғы 17-21 қыркүйек аралығында Вена қ. (Австрия) Атом энергиясы жөніндегі халықаралық агенттігінің (АЭХА) Бас конференциясының жыл сайынғы 62-сессиясы өтіп жатыр. ҚР Энергетика министрі Қ. Бозымбаевтың басшылығындағы Қазақстандық делегация осы конференцияға баяндамамен қатысты. Қазақстандық делегацияның құрамына ҚР Энергетика министрлігі, «Қазақстан Республикасының Ұлттық ядролық орталығы» РМК және «Қазатомөнеркәсіп» ҰАҚ» АҚ-тың өкілдері кірді.

 АЭХА Бас конференциясы атом саласындағы стратегиялық мәселелерді талқылау үшін бірегей алаң болып табылады, оның жұмысына жыл сайын Агенттіктің 135-тен астам мүше-мемлекеттерінен, халықаралық және үкіметтік емес ұйымдардан 2000-нан астам өкілдер қатысады.

2018 жылғы 18 қыркүйекте конференция шеңберінде ҚР Энергетика министрі «Шығыс Еуропа» өңірлік тобына мүше мемлекеттердің қатысуымен Қазақстан Республикасының Тұрақты өкілдігінің арнайы іс-шарасында (сайд-ивент) баяндама жасады. Аталған іс-шараның басты мақсаты Қазақстан Республикасының АЭХА-дағы негізгі рөлін дәлелдеу, сондай-ақ Қазақстан Республикасының «Шығыс Еуропа» өңірлік тобына мүшелігін ілгерілетуге ықпал ету болып табылады.

Сонымен қатар, Бас конференция аясында Қазақстан Республикасының «Ұлттық ядролық орталығы» РМК және «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ қатысуымен Вена халықаралық орталығының (Ротондтың) орталық залында АЭХА халықаралық көрмесі өтті, сондай-ақ конференция аясында Қазақстандық делегациямен атом энергиясын бейбіт мақсатта пайдалану саласындағы өзара тиімді ынтымақтастықты талқылау үшін бірқатар елдермен екіжақты кездесулер өткізілуде.

Дереккөз: www.24.kz

Батысқазақстандық бағбан Қайрат Кәрімов Ақжайықтың аптап ыстығы мен аязына бейімделген, жергілікті ауа райында жоғары өнім беретін жеміс түрлерін анықтап, будандастырмақ.

Осы мақсатта ол алманың 150, жүзімнің 120 түрін сынақтан өткізуде. Жалпы аумағы 5 гектар алқапты алып жатқан эксперименталды бақ биыл алғаш рет өнім берді.

1900 жылы Парижде өткен халықаралық көрмеде Оралдың алмасы бірінші орынды иеленіп, алтын медаль алған. Бұл әйгілі Алматы апортының атағы шықпастан 13 жыл бұрын болған. Күрт континентальды ауа райында өскен оралдық өнім биохимиялық құрамы мен антиоксиданттар деңгейімен ерекшеленеді екен. Бағбан Қайрат Кәрімов жергілікті жемістің осы бұрынғы даңқын қалпына келтіруді көздейді.

Қайрат Кәрімов, бағбан:

– Селекционерлерде мынадай түсінік бар. «Алма екінші отанын тапты» деген. Мәскеуде бір селекционер шығарса, Екатеринбургте ана жақта өзін басқаша көрсетуі, бізге келгенде өзін басқаша көрсетуі, жақсы сорт болып кетуі мүмкін. Сондықтан міндетті түрде басқа сортты бізде де зерттеген дұрыс.

Эксперименталды бақ Мичуриннің ізбасары Сергей Исаевтың есімімен аталады. Себебі мұнда селекционердің шығарған барлық алма түрі егілген. Америка мен Еуропалық жеміс сорттары да бар. Мақсат – алманың мол өнім беретін жаңа түрін анықтап, халыққа ұсыну. Себебі бұрыннан келе жатқан жемістердің өнімділігі қазіргі талапқа сай емес, – дейді бағбан.

Қайрат Кәрімов, бағбан:

– 7 аудандастырылған сорт бар. Олар деген қазір ескірді. Моральді ескірді. «Грушевка» болса «парша» деген аурумен ауырады. «Беркутовка» 34-тен түссе, үсіп кетеді. Оларды қазір жаңарту керек. Сол мақсатта жұмыс істеп жатырмыз. 150 сорт алма, 120 сорт виноград өсіп жатыр.

Өткен ғасырда Орал өңірінде 700-дей алма бағы болыпты. Алайда бүгінде аталған жемістің жалпы аумағы 706 гектарды ғана құрайды. Оның 508 гектары жеке тұрғындардың ауласында. Соңғы 6 жылда жаңадан бірде-бір алма бағы егілмеген. Алайда мамандар алма шаруашылығы алдағы уақытта дамитынына сенімді. Себебі биылдан бастап әр гектарға төленер демеуқаржы 10 еседен артыққа өскен.

Қуанышқали Есімов, облыстық ауыл шаруашылығы басқармасының бөлім басшысы:

– Жылдың қорытындысы бойынша 2660 тонна өнім алынған. Қазіргі таңда мемлекет тарапынан алма бақ салған инвесторларға 4 млн 407 мың теңге бір гектарға сусбидия төленеді. Сонымен қатар әрбір салынған көшет бойынша егер ол мемлекеттік реестрге енген болса, 315 төленеді, егер реестрге енбеген болса, 135 теңге төленеді.

Алма бағының салынғанына биыл тек 4 жыл болса, оралдық бағбанның жүзім еккеніне 10 жылдан асыпты. Осы жылдар ішінде Орал өңірінде жақсы жеміс берер жүзім түрлері де анықталыпты.

Қайрат Кәрімов, бағбан:

– Бұрында бізде негізінен изабельный сорттар болды кішкентай. Жаңа өзіңіз көрдіңіз, «Преображение» деген, «Ливия», «Байконур» деген сорттар өте жақсы көрсетіп тұр. Мына «Граф Монте Кристо» деген сорт бар, өте жақсы көрсетіп жатыр.

Бүгінде Оралдық бағбан Ресей, Тәжікстан, Татарстандағы ғылыми-зерттеу инстиуттарымен, ботаникалық бақтармен тығыз байланыс орнатқан. Осы ғылыми жұмыстардың бәрін ол өз қаржысына жүзеге асыруда.

Авторлары: Е.Жылқайдарұлы, Р.Ғазезов

Дереккөз: www. energo.gov.kz

Қазақстандық делегацияның басшысы Энергетика министрі Қанат Бозымбаев өз сөзінде Қазақстан Президенті Н.Назарбаевтың ядролық қаруды таратпау режимін нығайту, Қазақстан Республикасы мен МАГАТЭ арасындағы ядролық энергияны бейбіт мақсатта пайдаланудың жай-күйі мен перспективаларын нығайту мақсатындағы жаһандық бастамаларына назар аударды.

2018 жылғы 17 қыркүйекте Венада Атом энергиясы жөніндегі халықаралық агенттіктің (МАГАТЭ) Бас конференциясының 62-ші сессиясы өз жұмысын бастады. Энергетика министрі Қанат Бозымбаев бастаған Қазақстан делегациясы Бас конференцияның жұмысына қатысады.
Қазақстандық делегация құрамына Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің, ҚР Сыртқы істер министрлігінің, «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ, Ұлттық ядролық орталықтың және басқа да ұйымдардың өкілдері кірді.

Отырыс аясында қазақстандық тарап МАГАТЭ-нің мақсаттарын жүзеге асырудағы Қазақстанның рөліне арналған жан-жақты шара ұйымдастырды. Іс-шараға Ұйымға мүше мемлекеттер делегацияларының басшылары қатысып, ядролық қаруды таратпау, ядролық энергияны бейбіт мақсатта пайдалану және жаһандық ядролық қауіпсіздікті нығайту жөніндегі Қазақстанның күш-жігеріне жоғары баға берді.

Қазақстан делегациясының басшысы сондай-ақ Сауд Арабиясы Корольдігінің Энергетика және өнеркәсіп министрімен, Сауд Арабияның королі Абдалла атындағы Атомдық және жаңартылатын энергия жөніндегі академиялық қалашықтың Президентімен, Қытайдың Атом энергиясы жөніндегі агенттігінің төрағасымен, Үндістанның Атом энергиясы жөніндегі комиссиясының төрағасымен, Украинаның энергетика және көмір өнеркәсібі министрінің бірінші орынбасарымен және «Росатом» мемлекеттік атом энергетикалық корпорациясының Бас директорымен екіжақты кездесулер өткізді.

МАГАТЭ Бас конференциясының жұмысы 21 қыркүйекке дейін жалғасады. Осы іс-шара барысында 140-тан астам мүше мемлекеттердің делегациялары МАГАТЭ-нің жыл сайынғы баяндамасын және ядролық қауіпсіздік туралы есебін, сондай-ақ Агенттіктің есеп беруін, бағдарламаларын және бюджетін қарайды.

Бас конференцияда ядролық энергетиканы дамыту перспективалары, ядролық және радиациялық қауіпсіздік саласындағы халықаралық ынтымақтастықты нығайту, ядролық энергетиканы және ядролық технологияны бейбіт мақсатта пайдалану және оларды қолдану, техникалық ынтымақтастық, кепілдіктердің тиімділігі мен тиімділігін арттыру мәселелері талқыланады.

Атом энергиясы жөніндегі халықаралық агенттік 1957 жылы құрылған болатын. 1994 жылғы 14 ақпанда Қазақстан Республикасы МАГАТЭ-нің 121-ші мүшесі атанды.

ҚР ЭМ «Қоршаған ортаны қорғаудың ақпараттық-талдау орталығы» ШЖҚ РМК 2018 жылғы         қыркүйектің 12-нен 14-не дейінгі мерзім аралығында қоршаған ортаны қорғау және табиғатты пайдалану саласындағы мамандар үшін Астана қаласында «Қоршаған ортаны қорғау және табиғатты пайдалану саласындағы мемлекеттік бақылау»   тақырыбына оқыту семинарын өткізді.

 Семинарға қатысушылар келесі ұйымдар өкілдері:

«Алматы электр станциялары» АҚ,

ҚР БҒМ Ғылым комитетінің жобаларды басқару тобы,

«Қазақмыс Корпорациясы» ЖШС,

«Медная компания Коунрад» ЖШС .

Семинарда келесі сұрақтар қарастырылды:

• Өндірістік экологиялық бақылау нәтижелері бойынша мемлекеттік экологиялық бақылау және есеп беру талаптары;
• Аналитикалық мемлекеттік экологиялық бақылау саласындағы заңнамалық талаптарды орындау бойынша тәжірибелік ұсыныстар;
• Өндіріс және тұтыну қалдықтарының мемлекеттік кадастрын жүргізу;
• Өндіріс және тұтыну қалдықтарымен жұмыс істеу кезіндегі негізгі экологиялық талаптар;
• Мемлекеттік экологиялық бақылау;
• Экологиялық нормалар мен талаптарды бұзғаны үшін әкімшілік жауапкершілік;
• Тексерісті жоспарлау мен қауіптілік дәрежесін бағалау жүйесі.

Дәріс оқығандар:

Токтасынова Тоты Клышбековна – ҚР ЭМ ЭРБК бас сарапшысы;

Букенова Саида Бекбулатовна – ҚР ЭМ «ҚОҚ АТО» ШЖҚ РМК Ақпараттық технологиялар департаментінің Қалдықтар кадастры басқармасының басшысы;

Досмакова Бизара Жакиевна – ҚР ЭМ Қалдықтарды басқару департаменті     директорының орынбасары;

Садвокасова Алия Малаевна – ҚР ЭМ «ҚОҚ АТО» ШЖҚ РМК МЭАҚД басқарма басшысы;

Балабаева Алтын Ибрагимовна –  ҚР ЭМ «ҚОҚ АТО» ШЖҚ РМК МЭАҚ департаменті директоры;

Латыпов Арсен Хасенович – ҚР ЭМ ЭРБК бас сарапшысы;

Кондратенко Михаил Геннадьевич – ҚР ЭМ «ҚОҚ АТО» ШЖҚ РМК Ақпараттық технологиялар департаменті директоры.

Семинар соңында тыңдаушыларға куәліктер табыс етілді.