Жаңалықтар

Қазақстандағы СЭБ және ҚОӘБ: заңнамаға талдау аяқталды және оны жетілдіру бойынша ұстанымдар әзірленді

Халықаралық және ұлттық сарапшылар тобы Эспо Конвенциясы және Орхус Конвенциясы тұрғысынан халықаралық стандарттардың сақталуына Қазақстандағы қолданысынтағы заңнамаларға талдау жасау бойынша жұмыстарды аяқтады. Аталған талдау нәтижелері, соның ішінде нормативтік-құқықтық базаны жетілдіруге бағытталған сарапшылардың ұстанымдары 2018 жылдың 15-16 ақпанда тиісті министрліктер мен ведомстволар мамандарының талқылауына ұсынылды.
Атап айтқанда, қоршаған ортаға тигізетін әсерді бағалау (ҚОЭБ) механизмін жетілдіру және стратегиялық экологиялық бағалау (СЭБ) жүйесін ендіру бойынша нақты ұсыныстар әзірленді. ЕЭК БҰҰ әзірленген екі құралдар және Еуропада кең таңылған қоршаған ортаны және халықтың денсаулығын тиімді қорғау, сонымен қатар көңіл бөлінбейтін экологиялық салдарлардың алдын алу үшін Қазақстанда енгізілуі мүмкін.
Бірінші түзетулер жобасын 2018 жылдың сәуір айында аяқтау жоспраланып отыр.
Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің және Қазақстан Республикасы Парламент Мәжілісінің бастамасымен 2016 жылдың соңында СЭБ және ҚОЭБ бойынша заң шығармашылық жобасы іске асырылуда. реформа жүргізуде БҰҰ ЕЭК Еуропалық Одақ қаржылай қолдауымен және ЕҚЫҰ бағдарламасының Астанадағы офисінің серіктестігімен техникалық көмек көрсетеді. Жобаны аяқтау 2018 жылға жоспарланып отыр.

Маңғыстау облысында түйелердің жаппай қырылуы туралы ақпарат жалған болып шықты

Дереккөз: www.24.kz

Маңғыстау облысындағы Жармыш ауылдық округінде түйелердің жаппай қырылуы туралы ақпарат жалған болып шықты.

Бұл туралы өңірлік ветеринария басқармасының басшысы Шамғали Хамиев осы аймақтағы тілшімізге телефон арқылы хабарлады. Оның айтуынша, жыл басынан бері Маңғыстау ауданында Ойсылқара түлігінің түрлі індетке шалдығуынан 10 дерек тіркелген. Олардың тек екеуінен ғана құтыру дертінің қоздырғыш белгілері анықталған. Қазір аталған ведомство мамандары Жармыш ауылында жүр. Түйелері құтыруға шалдыққан екі шаруа қожалығына шектеу шаралары енгізіліп, ірі қараны вакцинациялау басталған.

Шамғали Хамиев, өңірлік ветеринария басқармасының басшысы:

– Жармыш округі бойынша ғой, 40 түйе өлді деп отырған. Ол жерде ресми тіркелген ондай мәлімет жоқ. Жалғыз Жармыш емес, аудандағы бүкіл ауылдар бойынша екі айдың ішінде 10 түйенің ғана материалы тапсырылған. Содан екі түйеден құтырудың қоздырғышы анықталды деп бізге қорытынды берген. Құтыру ауруы қорытындысы берілген екі шаруашылыққа шектеу шаралары енгізілді. Құтыру карантин жарияланатын аурудың түріне кірмейді, тек шектеу шаралары енгізіледі.

Саңырауқұлақ өсірген ОҚО кәсіпкері табысқа кенелді

Дереккөз: www.24.kz

Ал оңтүстік қазақстандық кәсіпкер жыл он екі ай саңырауқұлақ өсіріп, табысқа кенеле бастады.

Былтыр 2 мың 780 шаршы метр аумаққа жылыжай салып, мол өнім жинады. Таңсық ас саналатын саңырауқұлаққа бүгінде сұраныс жоғары. Әзірге жиналғанын Алматы, Астана мен Қарағанды қаласына жіберіп жатыр. Жылына үш рет жиналатын саңырауқұлақ ылғалды әрі жылы орынды қалайды. Тұқымы себілген кезде бөлмедегі температура 25 градус болуы тиіс. Сосын төмендетіп, 16 градусқа дейін түсіреді. Поляк технологиясымен өсіріліп жатқан саңырауқұлақ дәруменге бай ағзаға өте пайдалы. Оны ем үшін де қолданады. Кәсіпкердің ендігі мақсаты жылыжайын ұлғайту.

Ақжол Торқабаев, кәсіпкер:

– Тағы да үлкейткіміз бар. Ұрықты да өзіміз жасайтын, торф болады, бетіне төсейтін, оны Москвадан аламыз. Соларды да өзімізде жасасақ деген ниет бар.

Қостанайда суды тазалаудың жаңа технологиясы енгізіледі

Дереккөз: www.24.kz

Қостанайда ауыз суды тазартудың жаңа технологиясы енгізілмек. Осыған дейін суды зарарсыздандыру үшін газды хлор қолданылып келді. Бұл химиялық элемент зиянды бактерияларды жойғанымен, адам ағзасына кері әсер ететіні анықталып отыр.

Сондықтан «Қостанай-су» кәсіпорыны биылдан бастап, хлордың орынына натрий гипо-хлоридін пайдаланбақ. Атап айтсақ, ауыз суды тазартуға енді тек ас тұзы қолданылады. «Электрленген тұз ертіндісі арқылы өткізілген судың сапасы жоғары. Ең бастысы, химиялық зиянды заттардан таза», – дейді сала мамандары. Жаңа технологиялық желіні алдағы күз айларында толық іске қосу көзделіп отыр.

Еркебұлан Файзулаев, «Қостанай-су» МКК директоры:

– Ауыз суды зарарсыздандыру ісін автоманттандыру арқылы біз ондағы қоспалардың құрамын нақты бақылай аламыз. Хлор мөлшерін лезде реттеп отыруға мүмкіндік туындайды. Бұл су сапасын жақсартуға оң септігін тигізері анық.

2018 жылғы ақпанның 7-нен 9-на дейінгі «Өндіріс және тұтыну қалдықтарын басқару» тақырыбына оқыту семинар туралы хабарламасы

ҚР ЭМ «Қоршаған ортаны қорғаудың ақпараттық-талдау орталығы» ШЖҚ РМК 2018 жылғы ақпанның 7-нен 9-на дейінгі мерзім аралығында қоршаған ортаны қорғау және табиғатты пайдалану саласындағы мамандар үшін Астана қаласында «Өндіріс және тұтыну қалдықтарын басқару» тақырыбына оқыту семинарын өткізді.

Семинарға қатысушылар келесі ұйымдар өкілдері: ШЖҚ Бөрлі ауданы әкімдігінің «Ақсайжылуқуат» МКК, «Шығысэнерго» ЖШС, «Астана-Теплотранзит» АҚ, «Қазақмыс Корпорациясы» ЖШС, «Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті» ШЖҚ РМК, «Қазақстан Республикасындағы В.И. Вернадский атындағы үкіметтік емес экологиялық қор» ҚҚ, «М. Тынышбаев атындағы Қазақ көлік және коммуникациялар академиясының Алматы көлік колледжі» ЖШС, ҚР БҒМ «Атырау мұнай және газ университеті» коммерциялық емес акционерлік қоғамы, «С. Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті» АҚ.

Семинарда келесі сұрақтар қарастырылды:

Қалдықтар саласындағы шаруашылық қызмет;
Экологиялық аудит;
Қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсаттар;
Тұрмыстық қатты қалдықтармен жұмыс істеу бойынша жүргізіліп жатқан жұмыс;
Мемлекеттік экологиялық бақылау.

Дәріс оқығандар:

Досмакова Бизара Жакиевна – ҚР ЭМ Қалдықтарды басқару департаменті директорының орынбасары;

Ингербаева Жанат Умбетовна – ҚР ЭМ ЭРБК бас сарапшысы;

Абилова Ляйа Толегеновна – ҚР ЭМ ЭРБК бас сарапшысы;

Каратаева Динара Ахметовна – ҚР ЭМ ЭРБК бас сарапшысы;

Абдрахманова Жанара Беркутовна – ҚР ЭМ ЭРБК бас сарапшысы;

Садвокасова Алия Малаевна – ҚР ЭМ «ҚОҚ АТО» ШЖҚ РМК МЭАҚД басқарма басшысы;

Балабаева Алтын Ибрагимовна – ҚР ЭМ «ҚОҚ АТО» ШЖҚ РМК МЭАҚД директоры;

Кондратенко Михаил Геннадьевич – ҚР ЭМ «ҚОҚ АТО» ШЖҚ РМК Ақпараттық технологиялар департаменті директоры;

Букенова Саида Бекбулатовна – ҚР ЭМ «ҚОҚ АТО» ШЖҚ РМК Ақпараттық технологиялар департаментінің Қалдықтар кадастры басқармасының басшысы.

Семинар соңында тыңдаушыларға куәліктер табыс етілді.

Атырау облысында теңізден балық аулауға шектеу қойылмақ

Дереккөз: www.24.kz

Атырау облысында заңсыз балықшылардың кесірінен соңғы жылдары бағалы балықтар азайды.

Бұл өңір енді осы саланы дамытуға көшкен. Балық өнімдерін өңдеу, дайын тауарға айналдыру мәселесі де сын көтермейді. Аймақтағы атқарушы билік өкілдері, балық қорғаушы мемекелер, ғалымдар мен балықшылар бас қосқан жиында осы мәселе көтерілді. Тараптар ортақ мәмілеге келсе, теңізден балық аулау біраз жылға тоқтатылуы да мүмкін.

Соңғы бес жылдың өзінде Атырау облысы ойынша өндірістік бағыттағы балық аулау екі есеге кеміді. Бұрын 25-30 мың тонна болса, қазір 12 мың тоннаға дейін төмендеген. Балықшылардың айтуынша, бұл жоспардың өзін игеру қиын. Өңделген балық көлемі былтыр 9,8 мың тонна ғана шықты. Бұл 2016 жылмен салыстырғанда 3 мың тоннаға кем. Ихтиолог ғалымдар мұны балықтың азайуымен байланыстырады. Сондықтан теңіз жағасынан 50 шақырым аумақта балық аулауға тыйым салуды ұсынып отыр.

Мәншүк Темешова, aумақтық жануарлар дүниесі инспекциясының бөлім басшысы:

– Бұл аталған шаралар, әрине, кейбір табиғат пайдаланушыларына аса ауыр тиеді. Себебі Каспий теңізінің ашық бөлігінде кәсіпшілік балық аулауды ұйымдастыру үшін материалдық-техникалық базалардың дамығандығы керек. Менің ойымша, бұл біздің Атырау облысының табиғат пайдаланушыларының дамуына себепкер болады. Яғни су көліктерін жаңадан сатып алуға, ау құралдарын жаңартуға. Сонымен қатар балық қорының сақталуына бірден-бір себеп болады.

Бірақ мұндай талаппен келіспейтін тараптар да бар. Өйткені ашық теңізге шығу үшін балықшыларға үлкен кемелер қажет әрі ондай техниканы шағын өндірістік кооперативтер сатып ала алмайды. «Дегенмен балық шаруашылығының болашағы, табиғи қорды сақтап қалу мақсатында мұндай күрделі қадам жасау маңызды», – дейді мамандар.

Санат Тілепбергенов, өндірістік кооператив өкілі:

– Тәжірибе ретінде бастадық, қазіргі жұмыстарымыз жаман емес. Былтыр сол жарақтарымызбен 137 тонна балық ауладық. Теңіздің қиындықтары мол, оны білдік. Штормдарға қарсы тұру керек болды, біріші мезгілде ау құралдарымызды жаратып алдық. Бірақ кейін күзде құрғанымызда нәтижесін берді. Амандық болса, осы көктемде 20 құралдарды саламыз, жаңа құралдар.

Сонымен қатар берілген лимитті екі жыл қатарынан орындай алмаған өндірістік кооперативтерге берілетін рұқсат көлемін азайту мәселесі де қаралды. Бұл көлеңкелі бизнесті тоқтатуға күш салады. Сондай-ақ браконьерліктің тамырына балта шабу үшін өзендер мен теңіз жағалауына жақын қоныстанған елді мекендерде құқық қорғау органдарының бөлімшелерін ашу жоспарланып отыр.

Авторлары: Бекен Әлирахым, Темірлан Сұлтанғазиев

Сахара шөлінде тағы да қар жауды

Дереккөз: www.24.kz

Сахара шөлінде орналасқан Айн-Сефра қаласында қыс бойы екінші рет қар жауды.

Бұл туралы алжирлік басылым TSA хабарлады.

Осыған дейін бұл аймаққа қар 2018 жылдың қаңтар айында жауған.

Жалпы 2016 жылдан бері аталған аймақта төрт рет қар жауды. Ал оның алдында қар соңғы рет 37 жыл бұрын жауған еді.

Қар жауған қалаға тұрғындар мен қонақтар әдейі келіп, табиғатты суретке түсіруде.

Израильдегі мереке аясында Н.Назарбаев атындағы саябаққа көшет отырғызылды

Дереккөз: www.24.kz

Израиль халқы Ту би-Шват мерекесін тойлап жатыр. Жұртшылық мұны «ағаштардың жаңа жылы» ретінде атап өтеді.

Дәстүрлі мерекенің ең басты шарасы – жаппай көшет отырғызу. Жергілікті халық дәстүрі бойынша сол елдегі Қазақастан елшілігінің қызметкерлері де Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев атындағы саябаққа көшет отырғызды. Мұндағы ағаштардың алғашқысы бұдан 18 жыл бұрын егілген. Содан бері елшілік мамандары оларды қамқорлығына алып, жасыл желекке айналдырды. Бүгінде Қазақстаннан Израильге барған делегацияның барлығы осы саябаққа арнайы келіп, бір сәт тыныс алуды игі дәстүрге айналдырған.

Игаль Ясинов, Еврей ұлттық қорының атқарушы директоры:

– Израильдің тұңғыш президенті Хаим Вайцман атындағы орманда тұрмыз. Мұнда өзге елдің президентінің атымен аталған жалғыз саябақ бар. Мұндай арнайы құрметке Н.Назарбаев ие. Бір кездері Қазақстан бізге дипломатиялық тұрғыда үлкен қолдау көрсетті. Сондықтан біз де құрметімізді көрсеттік.

Туған ауылына оралған СҚО тумасы асыл тұқымды мал басын көбейтті

Дереккөз: www.24.kz

Қазақта «ат айналып қазығын табады» деген қанатты сөз бар. Солтүстікқазақстандық Әскербек Мұқанжановтың қарымды қадамын осы қағидаға телуге болады. Өзге жұрт даладан қалаға қашқан заманда ол туған ауылына қайта оралып, ағасымен бірге жеке шаруашылығын ашты. Еңбекқор екі ағайынды қазір өздері өсіп-өнген елді мекенге 45 млн теңге қаржы құйып, қазақтың ақ бас сиырын көбейте бастады.

Әскербек Мұқанжанов 2000 жылдары қатарластарымен қалаға көшіп кетсе де бір бүйрегі туған жеріне тартып тұрған. Бойына қазақылық мінез сіңген ауыл жігіті былтыр кіндік қаны тамған Май ауылына оралып, ағасы Медетпен бірге мал шаруашылығын ашыпты.

Әскербек Мұқанжанов, шаруа қожалығының басшысы:

– Қалада жүрген кезде ой келді. Мал шаруашылығын ашайық деп, ауылға келіп, ағамыз екеуміз мал алдық 150 бастай. Мақсат әрі қарай көбейту ақ бас малын. Екінші ферма ашайық дегенбіз.

Медет пен Әскербектің ісін ауыл ақсақалдары бірауыздан құптады. Өйткені, бұл – осы ауылдағы алғашқы мал шаруашылығы. «Енді олар өздерін ғана емес өзге азаматтарды да жұмыспен қамтиды», – дейді ел ағалары.

Төлеген Досжанов, Май ауылының тұрғыны:

– Өйткені бұл өз қаражаттарымен осы елге, ауылға келіп, өз қаражаттарын құйып, осындай жұмыс орындарын ашып жатыр. Мал алып жатыр. Қысы-жазы осы елге жұмыс. Бұл және басқа халыққа, елге бұл үлгі деп ойлаймын.

Әскербек қалада 17 жыл тұрды. «Туған жердің қадірін шетте жүрсең білерсің», – дейді ол. Сондықтан Көкшетаудағы үлкен үйді сатып, туған ауылында осындай жұмыс бастауды ағасы екеуі бірлесе отырып шешкен.

Әскербек Мұқанжанов, шаруа қожалығының басшысы:

– Бұл менің ауылым. Бұл менің жерім. Май ауылы. Осында өндім, осында өстім. «Туған жер» бағдарламасын айтты ғой Елбасы. Сол ағам екеуміз көтерейік деп осы ауылды, соған мен осында көшіп келдім.

Бүгінде Май ауылында 100 үй түтін түтетіп отыр. Бұған дейін елдің іскер азаматтары егін егіп қана келсе, енді мал шаруашылығын шалқытпақ.

Авторлары: Айдарбек Айтмұхамбетұлы, Руслан Әлиев, Дмитрий Рура

Ақсай қаласында желден қуат алатын электр стансасы салынбақ

Дереккөз: www.24.kz

Елімізде 2030 жылға қарай баламалы энергия үлесін 30 пайызға дейін жеткізу міндеті тұр.

Осы мақсатқа жету үшін жел, күн және су секілді сарқылмас қуат көздерінің мүмкіндіктерін кеңінен пайдаланған жөн. Демек «жасыл технологияларға» инвестиция тарту керек. Елбасы биылғы Жолдауында Үкіметтің алдына осындай маңызды міндеттер жүктеді. Батыс Қазақстан облысының Бөрлі ауданында осы тұрғыда жұмыстар қолға алынған. Ақсай қаласында күн батареялары құрастырылады. Енді желден қуат алатын электр стансасы салынбақ.

Күн батареясы шатырға шыққалы білтелі шамдардың басынан бағы тайған. Бүгінде бір бұрышта елеусіз жатыр. Бұл – Бостандық ауылы, «Мүсілім» шаруа қожалығының қыстағындағы көрініс. Күн батареясын қоюға қожалық жарты миллион теңге жұмсапты. Бүгінде үйдегі барлық шаруаға электр қуаты пайдаланылады.

Айқын Жұбанов, шопан:

– Теледидар көреді, тоңазытқышты тартады, сүт сепараторын да тартады. Бұл енді жазғы орынға жақсы екен. Қыста тогы аздау болады. Күннің сәулесі болғанмен де, жазғы күнгідей болмайды.

Егер бұл күн батареясы Ресейден сатып алынса, таяу келешекте өзімізде өндірілмек. Шетелдік компания Бөрлі ауданындағы Ақсай индустриялды паркінің базасында күн батареясының алғашқы данасын құрастырып орнатыпты. Қазір кәсіпорын тапсырыстар қабылдап, өндіріс алаңын жетілдіруде. Келешекте мұнда күн батареяларын жаппай шығару жоспарда.

Массимилиано Кастаньини, жоба басқарушысы:

– Оған біздің өндірістік мүмкіндіктеріміз жеткілікті. Жалпы қуаты 4 мегаватт болатын күн панельдерін жасап шығара аламыз. Келешекте халықаралық нарыққа да шығу да ойда бар. Және күн батареясы мен жел турбинасы орнатылған арнайы контейнерлер жасамақпыз.

Баламалы қуат көздері – кемел келешектің негізі. Бұл тұрғыда Бөрлі ауданында нақты істер қолға алынған. Соның бірі – жел электр стансасын салу. Бүгінде әлеуетті инвестормен меморандумға қол қойылған. Жобаның жалпы құны – 40 млрд теңге. 100 гектар жер бөлініпті. Ол аумаққа голландиялық технологиямен 50 генератор орнатылмақ.

Алдияр Халелов, Бөрлі ауданының әкімі:

– Биылғы жылы олар ЖСҚ бәрін әзірлейді. 2019 жылы іске қосу, монтаж жұмыстарын жасайды. Яғни 2020 жылы толықтай іске қосады деп, меморандумға қол қойылды. Олар өздері экспертиза жасады, анализ алды, желдің бағытындағы бүкіл көрсеткіштерді алып қарап, осы жерге салуға өздері ұйғарды.

Еліміздің энергожүйесінен оқшау жатқан Батыс Қазақстан облысының тәуелсіздік жылдарындағы басты табысы –энерготәуелсіздікке қол жеткізуі. 20 жыл бұрын өңір қажетті қуаттың 95 пайызын Ресейден алатын. Ал қазір 1946 млн киловатт сағат, яғни қажетті қуаттың 94 пайызы өзімізде өндіріледі. Жаңа жел стансасы салынған жағдайда осы қалған импортты алмастырып, әрі жылдан жылға артып келе жатқан өңір сұранысын арзан қуатпен өтемек.

Авторлары: Е.Жылқайдарұлы, Р.Ғазезов