Кездесу барысында су ресурстарын басқарудың өзекті мәселелері талқыланды. «Біздің алдымызда 2030 жылы қосымша жер үсті су ресурстарын ұлғайту, жаңа ирригациялық жүйелер салу, су шаруашылығы инфрақұрылымын жаңғырту, су саласын цифрландыру, суды үнемдеу және т.б. арқылы су теңгерімін 90-100 кмᶟ деңгейінде сақтау міндеті тұр. Бүгінде өзен бассейндерінің талдауы бойынша Қазақстан судың төменгі циклінде тұр», – деді министр. Мағзұм Мырзағалиев ирригациялық жүйені және суармалы жерлерді қалпына келтіру бойынша жұмыстардың барысы туралы айтты. «2019-2020 жылдары 1734 км канал жөнделді. 111,5 мың га суармалы жер айналымға енгізілді. Бұл қосымша 22,3 мың жұмыс орнын құруға мүмкіндік береді. Биыл 1050 км суару желісін қайта құру жоспарланған. 15 маусымдағы жағдай бойынша оның 540 км орындалды. Бұл көлемі 78 мың га га суармалы жерлерді айналымға енгізуге мүмкіндік береді». Министр вегетациялық кезеңнің өту мәселесіне де тоқталды. Мәселен, бүгінгі күні Қырғызстанмен Тоқтоғұл су қоймасынан Сырдария өзенінің арнасына маусым-тамыз айларында 330 млн.м3 су көлемінде қосымша су жіберу туралы уағдаластыққа қол жеткізілді. Өзбекстан тарапымен осы су көлемінің олардың аумағы арқылы кедергісіз транзиті туралы келісімге келді. 2020 жылдың желтоқсан айына Экология министрлігі Қазақстанның су аз циклде екенін хабарлады. 2021 жылдың ақпан-наурызында фермерлерді су мәселесі жайында хабардар ету үшін өңірлерге барды. Суды көп қажет ететін дақылдарды азайту және төмен су жағдайында өсімдіктерге өсіру ұсынылды. Сондай-ақ, министр кадрлық қамтамасыз ету мәселелеріне назар аударды. Су шаруашылығы саласындағы мамандардың біліктілігін арттыру үшін биыл екі орталық ашылды. Біреуі СҚО – да, екіншісі Алматыда – ҚазҰАУ жанындағы “Water Hub” су проблемасы және мелиорация халықаралық орталығы. 2021 жылы барлығы 800 адамды оқыту жоспарланып отыр. 15 адамнан тұратын жастар кадрлық резерві құрылды. «Өкінішке орай, бұл саладағы көптеген мамандар кетіп қалды. Қазір саланы кадрлармен қамтамасыз ету үшін біздің бастамамыз бойынша 2020 жылы М.Х. Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университеті жанынан су шаруашылығы институты ашылды”, – деді Мағзұм Мырзағалиев.

Дереккөз – Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі

Іле-Балқаш резерватында бұқар бұғысының үшінші енгізуі жүзеге асырылады. Бұл енгізу жұмыстарының барлық уақыттағы саны бойынша ең көбі болып табылады. Естеріңізге сала кетейік, алғашқы енгізілім 2019 жылы, резерват аумағына алғашқы 5 Бұқар бұғысы қоныстанған кезде жүзеге асқан болатын. 2020 жылы оларға тағы 14 ересек бұғы мен 1 бұғының лағы қосылды. «Экология министрлігі жабайы табиғат қорымен (WWF) бірге 61 бұғы енгізуді жоспарлап отыр және бұл бір жылдағы рекордтық көрсеткіш. Шығару аймағында табиғатқа шыққан бұғыларды бақылау үшін фото тұзақтар қойылды. Бұғылардың популяциясын бақылауды күшейту үшін жалпы алғанда 9 спутниктік жағабау пайдаланылады», – деп хабарлады Алматы облыстық орман шаруашылығы және жануарлар дүниесі аумақтық инспекциясының бөлім басшысы Леонид Сидоренко. Мамандардың айтуынша, бұл технологиялар бүкіл әлемде қолданылады, олардың көмегімен бұғының қозғалысын бақылауға болады. Құрылғылар ауыртпалықсыз орнатылады және жануарларға ешқандай зиян келтірмейді. Бұқара бұғысы Алматы облысы Балқаш ауданының аумағында кең таралған. Алайда, өткен ғасырдың басында бұл түр жоғала бастады. Бірнеше онжылдық өткен соң, ол Қазақстанның табиғатынан мүлдем жоғалып кеткен болатын. Бүгінгі таңда Бұхара бұғысы бүкіл әлемде 3500 дананы құрайды. «Іле-Балқаш резерватында бұхар бұғыларының популяциясын қалпына келтіру өте табысты өтуде. Біз бұғылардың бейімделгенін және бұғылардың сәтті төлдеуін көріп ортырмыз. Алдын – ала бағалау бойынша, қазіргі шығарылым мен туылған бұғыларды ескере отырып, табиғатта 100-ге жуық бұғы бар”, – деді өз сөзінде WWF Орталық Азия бағдарламасының директоры Григорий Мазманянц. Тоғай немесе Бұқар бұғысы Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілген және Бұқар бұғыларын сақтау және қалпына келтіру мәселелері бойынша өзара түсіністік туралы меморандуммен халықаралық деңгейде қорғалады. Дүниежүзілік жабайы табиғат қорының арқасында бұғы 100 жыл ішінде алғаш рет Оңтүстік Балқаш аймағында пайда болды. Бұқар бұғыларының Балқаш ауданының жабайы табиғатына оралуы жолбарыс реинтродукциясы бағдарламасының маңызды кезеңі болып табылады, оны Ресейдің WWFжәне ҚР экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі бірлесіп жүзеге асырып келеді. Іле-Балқаш резерватының аумағында жолбарыстың мекендейтін жеріне жарамды экожүйені қалпына келтіру жоспарланып отырғаны белгілі. Реинтродукциялау бағдарламасына сақталып қалған жабайы табиғатты қорғау және жолақты жыртқыш, сондай-ақ құлан, ақбөкен және қарақұйрық рационының негізі болып табылатын тұяқты жануарлар (тоғай бұғысы, елік, жабайы қабан) популяциясын қалпына келтіру жөніндегі іс-шаралар жоспарланған. 91

Дереккөз – Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі

Қазақстанда балық шаруашылығының мол қоры бар. Ғалымдар мен сала мамандарының айтуынша, балық шаруашылығының әлеуеті жылына 600 мың тонна тауарлық балыққа бағаланады. Мемлекет басшысы Қ.К. Тоқаевтың 2020 жылғы 1 қыркүйектегі «Жаңа жағдайдағы Қазақстан: іс-қимыл кезеңі» атты Қазақстан халқына Жолдауында еліміздің балық саласын дамытуға ерекше назар аудару қажеттігі атап өтілді. Осыған байланысты, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2021 жылғы 5 сәуірдегі № 208 қаулысымен балық шаруашылығын дамытудың 2030 жылға дейінгі бағдарламасы бекітілді. Бағдарламада қолда бар әлеуетті ескере отырып, 2030 жылға қарай өсірілетін балық көлемін жылына 270 мың тоннаға дейін арттыру міндеті қойылған. Өсіру көлемін ұлғайту балық өсіру үшін ықтимал қолайлы су айдындарын пайдалану, сондай-ақ өнеркәсіптік балық өсіру шаруашылықтарын іске асыру және бұрыннан жұмыс істеп тұрған балық өсіру шаруашылықтарын жобалық қуатына жеткізу арқылы жоспарланған. 2030 жылға дейін 1283 жаңа балық өсіру шаруашылығы құрылып, бүгінгі күні жұмыс істеп тұрған 288 балық өсіру шаруашылықтарының өсіру көлемі ұлғайтылады. 2021 жылы жұмыс істеп тұрған 288 балық өсіру шаруашылығы есебінен 12,8 мың тонна балық өсіріледі деп күтілуде (КТБШ-204, КТБШ-8, ПРХ-60, УЗВ-16). Анықтама: жедел мәліметтер бойынша, 2021 жылдың өткен кезеңінде өсірілген тауарлық балықтың көлемі 7,6 мың тоннаны құрайды. Сонымен қатар, 2021 жылдың соңына дейін балық шаруашылығын дамытудың 2021-2030 жылдарға арналған өңірлік бағдарламаларында көзделген 600-ге жуық жобаны іске асыру жоспарланған. Оның ішінде экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі сүйемелдейтін 131,5 млрд.теңге жеке инвестицияларды тарта отырып және өсіру көлемі 2021-2025 жылдардан бастап 12,9 мың тонна тауарлық балықты өсіру бойынша 11 жоба бар. Атап айтқанда, Маңғыстау облысында «Ақтау теңіз порты» арнайы экономикалық аймақ аумағында өнімділігі жылына 400 тонна тауарлы балық және 50 тонна уылдырық өндіретін бекіре тұқымдас балық түрлерін өсіру зауытын салу жобасы жобалау сатысында тұр, оған шамамен 20 млрд.теңге инвестиция салынды. Жобаның бастамашысы «Beluga Queen» ЖШС болып табылады. 2021 жылғы 11 ақпанда «Аквакультура» «Ақтау теңіз порты» арнайы экономикалық аймақ қызметінің басым түрлерінің тізбесіне енгізілді. «Ақтау теңіз порты» арнайы экономикалық аймақ аумағында зауыт салу үшін 60 гектар жер учаскесі резервке қойылған. Жергілікті атқарушы орган зауыт құрылысы орнына қажетті инфрақұрылымды жеткізу үшін жобалық сметалық құжат әзірлеуде. Жобаны іске асыру мерзімі – 2021-2023 жылдар. Ақмола облысында Қоянды кентінде (Қоянды көлінен 150 метр қашықтықта) 4,3 млрд.теңге сомасына жылына 5 тонна бекіре уылдырығын және 250 тонна тауарлы балық өндіруге бағдарланған сумен қамтамасыз етудің тұйық цикл технологиясын пайдалана отырып, бекіре тұқымдас балық түрлерін өсіру бойынша балық фермасын құру жоспарлануда. Жобаның бастамашысы «Аква Фактория» ЖШС болып табылады. Жобаны іске асыруға шамамен 150 млн теңге инвестицияланды. Бүгінгі күні 5 гектар жер телімі сатып алынып, келесі жұмыстар атқарылды: 1) артезиан ұңғымасын бұрғылауды, суды талдауды, топотүсіруді және геологияны қоса алғанда, инженерлік-геологиялық іздестірулер жүргізілді; 2) технологиялық жоба, жалпы құрылыстық жұмыс жобасы, қоршаған ортаны қорғау жөніндегі жоба (ҚОӘБ)әзірленеді; 3) жобалау-сметалық құжаттама бойынша есеп жасалды; 4) құрылысты және жобалау-іздестіру жұмыстарын (ЖІЖ) ұйымдастыру жобасы дайындалды. Бүгінгі күні жоба «Мемсараптама» РМК-да ведомстводан тыс кешенді сараптамадан өту кезеңінде. Сонымен қатар, Ақмола облысының Қорғалжын ауданында «ТАГА Групп» ЖШС жылына 500 тонна өсіру көлемімен форель өсіру бойынша сумен қамтамасыз етудің тұйық циклімен балық өсіру шаруашылығын құру бойынша жоба іске асырылуда. Инвестициялардың жалпы сомасы-шамамен 3,5 млрд. теңге. Бұл жобаға көлемі 28 га жер телімі бөлінді, электрмен жабдықтау желісіне қосу бойынша техникалық шарттар алынды. Ұңғымадан сумен жабдықтау қарастырылған. Бүгінде зауыт құрылысы бойынша жұмыстар басталды. Алматы облысында балық өсіру бойынша 5 жобаны жүзеге асыру басталды. Бірінші. Қапшағай қаласында «Жылына 10 мың тонна өсіру көлемімен «Barrablue» австралиялық компаниясының озық технологиясы бойынша Қазақстанда инновациялық балық өнеркәсібі кешенін құру» жобасы. Олар баррамунди балықтарын өсіруді жоспарлап отыр. Ауданы 35 гектар жер учаскесі алынды. Инвестиция көлемі 45 млрд. теңгені құрайды. Бүгінгі күні учаскені балық өсіру кешенінің құрылысына дайындау бойынша жер жұмыстары жүргізілуде. Құрылыстың басталуы биылғы жылғы тамыз айына жоспарланған. Аталған жобаны іске асыру мерзімі 2021-2022 жылдар. Екінші. «Қорғас – Шығыс қақпасы» арнайы экономикалық аймағы аумағында «Russian friends Capital» ресейлік компаниясының қатысуымен қуаты 2500 тонна атлантикалық ақсерке өсіретін зауыт салу жобасы. Жобаны іске асыру мерзімі: 2021-2022 жж.15,7 млрд. теңге жеке инвестицияларды тарту жоспарлануда. «Тулома Салмон Қазақстан» ЖШС мен «Қорғас – Шығыс қақпасы» арнайы экономикалық аймағы Басқарушы компаниясы арасында жобаны іске асыру ниеті туралы Меморандумға қол қойылды. Зауыт құрылысы үшін ауданы 10 гектар жер учаскесі анықталды. Осы жобаны «Қорғас – Шығыс қақпасы» арнайы экономикалық аймағы аумағында іске асыру үшін көрсетілген арнайы экономикалық аймақ қызметінің басым түрлерінің тізбесіне өзгерістер енгізу қажет. Қазіргі уақытта мүдделі мемлекеттік органдар «Теңіз балық шаруашылығын» және «Тұщы су балық шаруашылығын» қосу бөлігінде «Қорғас – Шығыс қақпасы» арнайы экономикалық аймағы қызмет түрлерін кеңейтуді қолдап отыр. Осы мәселе республикалық бюджет комиссиясында мақұлданғаннан кейін Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігі «Қорғас – Шығыс қақпасы» арнайы экономикалық аймағы қызметінің басым түрлерінің тізбесін кеңейту бөлігінде тиісті бұйрыққа өзгеріс енгізетін болады. Осы мәселе республикалық бюджет комиссиясында мақұлданғаннан кейін Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігі «Қорғас – Шығыс қақпасы» арнайы экономикалық аймағы қызметінің басым түрлерінің тізбесін кеңейту бөлігінде тиісті бұйрыққа өзгеріс енгізетін болады. Үшінші. «Өнімділігі жылына 1600 тонна тұйық сумен қамтамасыз ету қондырғыларында кларий сом мен баррамунди өсіру бойынша балық өсіру шаруашылығын құру» жобасы. Жобаны іске асыру орны – Талғар ауданы, Алматы қаласынан 25 км жерде. Жобаның бастамашысы «Zor Fish» ЖШС ауданы 10 гектар зауыт салу үшін жер учаскесін сатып алды. Жобаны Еуропалық компания жасады және Қазақстан Республикасының ҚНжЕ және ГОСТ-қа бейімделді. Мемлекеттік сараптаманың оң қорытындысы алынды. Төртінші. «Бартоғай су қоймасында жылына 300 тонна форель өсіретін торлы балық өсіру шаруашылығын құру» жобасы. Аталған жобаны іске асыру мерзімі 2021-2022 жылдар. 700 млн. теңгеге жуық жеке инвестиция тарту көзделуде. Бұл жобаны іске асыру үшін Бартоғай су қоймасының резервтік учаскесін конкурстық негізде бекіту қажет. Әлеуетті инвестор су айдындарын бекітіп беру жөніндегі конкурс қорытындылары бойынша анықталатын болады. Бесінші. «Қызылағаш су қоймасында жылына 300 тонна форель өсіретін торлы балық өсіру шаруашылығын құру» жобасы. Бұл жобаны іске асыру мерзімі 2021-2022 жылдар. 700 млн. теңгеге жуық жеке инвестиция тарту көзделуде. Бұл жобаны іске асыру үшін конкурстық негізде Қызылағаш су қоймасының резервтік учаскесін бекіту қажет. Әлеуетті инвестор су қоймасының учаскесін бекіту жөніндегі конкурс қорытындысы бойынша анықталатын болады. ЭГТРМ-нің 2021 жылғы 15 маусымдағы бұйрығымен су қоймаларын бекіту бойынша конкурс өткізу қағидаларына өзгерістер енгізілгенін атап өткен жөн, олар биылғы жылғы 17 тамызда күшіне енеді. Шығыс Қазақстан облысында Бұқтырма су қоймасы учаскесінде «Жылына 3000 тонна торлы балық өсіру шаруашылығын құру» жобасын іске асыру жоспарлануда. Аталған жобаны іске асыру мерзімі 2021-2022 жылдар. 3 млрд. теңгеге жуық жеке инвестицияларды тарту көзделуде. Бұл жоба Бұқтырма су қоймасының резервтік учаскесін бекіту бойынша конкурстан кейін іске асырылатын болады. Қарағанды облысында «Қуаттылығы күніне 1000 тонна болатын балық және ауыл шаруашылығы жануарларына арналған жем өндіретін құрама жем зауытын салу» жобасын іске асыру жоспарлануда. Бұл жобаны «Сарыарқа арнайы экономикалық аймағы аумағында іске асыру жоспарланып отыр. Жоба түйіршікті байытылған балық жемін өндіру үшін жаңа қарқын береді. Осы жобаны «Сарыарқа» арнайы экономикалық аймағы аумағында іске асыру үшін Индустрия және инфрақұрылымдық даму саласындағы уәкілетті органның бұйрығымен бекітілген «Сарыарқа» арнайы экономикалық аймағы қызметінің басым түрлерінің тізбесіне «Жемшөп өндірісі» қызметінің жаңа түрі толықтырылды. Қазіргі уақытта тиісті бұйрық қабылданып, Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өтуде. Балық шаруашылығын (акваөсіру) дамыту үшін жағдай жасау мақсатында ЭГТРМ балық шаруашылығы комитеті мынадай жұмыстар жүргізді. Бірінші…. Балық шаруашылығы су айдындарын кәсіпшілік балық аулауды жүргізу үшін бекітілген су айдындарынан тауарлық балық өсіруді жүргізу үшін су айдындарына ауыстыру қағидалары бекітілді. Екінші. Заңнамалық деңгейде пайдаланушының тор шаруашылығын жүргізу үшін кәсіпшілік балық шаруашылығы учаскесін пайдалану құқығы көзделген. Үшінші. Балық шаруашылығын жүргізуге арналған үлгі шарт бекітілді және осы шартты жасасудың нақты мерзімі – 49 жыл болып белгіленді. Бұрын келісімшарт жасасу мерзімі 5 жылдан 49 жылға дейін болатын. Төртінші. Балық шаруашылығы субъектілерін дамыту жоспары шеңберінде балық өсірушілерге қойылатын артық талаптар алынып тасталды. Бесінші. Балық өсіру шаруашылықтарын су қорғау белдеуіне орналастыру бойынша шектеулер алынып тасталды. Балық өсіру тоғандары мен бассейндерін салу кезінде жобалау-сметалық құжаттаманы әзірлеу және мемлекеттік сараптаманың қорытындысын алу жөніндегі талаптар алып тасталды. Алтыншы. Бизнес ауылшаруашылығы мақсатындағы жерлерде балық өсіру шаруашылықтарын салу кезіндегі шығындарды өтеуден босатылды. Сонымен қатар, биылғы жылы мемлекеттік қолдаудың қолданыстағы шаралары кеңейтілді. Бұл субсидиялау құнының 50% дейін: – балық өсіру-биологиялық негіздемелер; – балық өсіру материалын сатып алу; – дәрілік препараттар; -бағалы балық түрлерінің аналық-жөндеу табындарын сатып алуға және күтіп-ұстауға арналған шығындар. Мемлекеттік қолдау шараларының тағы бір бағыты – инвестициялық субсидиялау: – торлы балық өсіру шаруашылығын құруға және кеңейтуге арналған шығындардың бір бөлігін өтеу; – сумен қамтамасыз етудің тұйықталған циклі бар балық өсіру шаруашылығы; – тоған шаруашылықтары; – құрама жем зауыттары; – балық шикізатын қайта өңдеу бойынша технологиялық кешендер. Мемлекет қабылдап отырған шаралар экономиканың осы секторында жұмыс істейтін орта және шағын бизнестің дамуына оң ықпал ететіні сөзсіз. Бұл негізінен ауылдық жерлерде қосымша жұмыс орындарын құруға мүмкіндік береді және тұтастай алғанда, өңірлік сипаттағы бірқатар проблемаларды шешуге мүмкіндік беретін мультипликативтік әсер жасайды.

Дереккөз – Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі

9 шілдеде Қазақстанда маңызды мереке – Су шаруашылығы қызметкерлерінің күні атап өтіледі. Бүгінгі күні республика бойынша өз өмірін осындай маңызды салаға арнаған мыңдаған мамандар адал еңбек етуде. Біздің басылымға берген сұхбатында ҚР экология, геология және табиғи ресурстар министрі Мағзұм Мырзағалиев олардың жұмысы неліктен маңызды екенін айтып берді. – Бүгінде Қазақстанда 1,7 млн га суармалы жер бар. Ал бұл, ең алдымен,  жұмыс орындары, елдің азық-түлік қауіпсіздігі, – деп бастады әңгімесін  Мағзұм Маратұлы. – Сондықтан су шаруашылығы мамандығы құрметті әрі ауыр мамандық, бірақ өте маңызды сала. Өйткені сусыз егін жинау және халықты азық-түлікпен қамтамасыз ету мәселесін шешу қиын екені түсінікті. Олардың мерекесі елдің су шаруашылығы үшін ең белсенді вегетациялық маусымда атап өтіледі. Бұл саладағы жұмысшылардың бос уақыты жоқ, олар халықты және шаруа қожалықтарын сумен қамтамасыз ету үшін тәулік бойы жұмыс істейді. Дегенмен, біз елдің барлық су саласы қызметкерлеріне арнап  салтанатты жиналыс өткіземіз, ол пандемияны ескере отырып, онлайн режимде өтеді. Біз ерекше көзге түскен қызметкерлерді олардың ерен еңбектерінің және жалпы осы мамандықтың маңыздылығын тағы бір рет атап өту үшін марапаттаймыз. – Судың маңызы біздің елде ғана емес, бүкіл әлемде жыл сайын артып келеді.  Қазақстандағы су ресурстарының көлемі қандай? – Иә, біздің еліміздегі өзен ағынының көлемі орта есеппен 90-100 текше шақырым аралығында өзгереді, соңғы 3 жылда – 93 текше шақырым деңгейінде тұр. Бұл судың 60% – ын жергілікті өзен ағыны, ал қалған 40% – ы трансшекаралық өзендер қамтамасыз етеді. Оның ішінде ауыл шаруашылығына – 15 текше км (65%), өнеркәсіпке – 6 текше км (30%) және коммуналдық шаруашылыққа-1 текше км (5%) келеді. Ауыл шаруашылығы біздің негізгі тұтынушымыз болғандықтан, біздің басты міндеттеріміздің бірі – шаруалардың суға деген қажеттіліктерін қанағаттандыру. Бұл бойынша біз жұмыс істейтін бірнеше бағыт бар. Біріншіден, біз көршілерімізбен, соның ішінде Қырғызстанмен, Өзбекстанмен және Тәжікстанмен, Ресеймен және ҚХР-мен су дипломатиясы мәселелері бойынша тығыз жұмыс істейміз. Екіншіден, біз суды тасымалдау кезінде оның шығынын азайту жөнінде белсенді шаралар қабылдаймыз. Өздеріңіз білетіндей, Қазақстанда арналарымен қатар, қанағаттанарлықсыз күйдегі арналар да бар. Өткен жылы үкімет бөлген қаражаттың көмегімен біз 813 шақырым арнаны жөндедік, ал биыл ұзындығы 1000 шақырымнан асатын арналарды жөндеу жоспарланған. Бұл тасымалдау кезінде су ысырабы көлемінің едәуір төмендеуін және тиісінше, өңірлерде сумен қамтамасыз ету деңгейінің жоғарлауына мүмкіндік береді. Суару-суландыру арналарын цифрландыру да бізге осы міндетті нәтижелі шешуге көмектеседі. Осындай алғашқы пилоттық жобаны біз өткен жылы Түркістан облысы Мақтаарал ауданындағы К-19 магистральды суару каналын цифрландыру аясында жүзеге асырдық. Оның ұзындығы – 12 км. Канал суармалы жер көлемі 3628 га болатын 328 ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерді суармалы сумен қамтамасыз етеді. Жоба тамаша нәтижелер көрсетті, атап айтқанда, цифрлық есепке алу нәтижесінде біз суды өнімді емес тұтыну 45% – ға жететінін анықтадық. Биыл біз 16 арнаны цифрландыруды жоспарлап отырмыз. Жыл сайын бұл сан тек өсе бермек.  Сонымен қатар, біз телефонда қанша су пайдаланылғанын және басқа да маңызды деректерді бақылау мүмкіндігі болған кезде суды пайдаланушы деп аталатын кабинетті іске асырамыз. – Халықты сумен қамтамасыз ету және су үнемдеу жөніндегі министрлік тағы қандай негізгі міндеттерді шешуі керек? – Біз сондай-ақ елді қамтамасыз ету үшін су қоймаларының құрылысын маңызды деп санаймыз. Бүгінгі таңда біздің мамандар республиканың қар қоры бойынша деректерді терең зерттеп, «Қазгидромет» РМК-мен бірлесіп, Қазақстанда 9 өңірде 39 су қоймасын салу мүмкін екенін анықтады. Оның ішінде биыл Түркістан облысындағы Кеңсай-Қосқорған су қоймасының құрылысы аяқталып қалды. 39 су қоймасының құрылысы еліміздің қажеттіліктері үшін көлемі 3,6 млрд текше метр су қорын қосымша жинауға мүмкіндік береді. Бұл сондай – ақ 70 елді мекен (137 мың адам) үшін су тасқыны құбылыстарының қаупін азайтады, 394 мың га жаңа суармалы жерлерді айналымға енгізуге, ауыл шаруашылығында 129 мыңнан астам жұмыс орындарын құруға, трансшекаралық өзендердің су көлеміне тәуелділікті алып тастауға мүмкіндік береді: Қырғызстан 30% – ға дейін, Өзбекстан 25% – ға дейін, Ресей Федерациясы 15% – ға дейін. – Соңғы 2 жылда біздің білуімізше, ондаған су қоймаларын, гидротехникалық жүйелерді, соның ішінде ұзақ құрылыстарды қайта құру, жөндеу жұмыстары жүргізілді. Бұл бағытта әлі де көп жұмыс бар шығар? – Біздің министрлік 2 жыл бұрын құрылған кезде, сол кезде елде су шаруашылығы саласында 10 ұзақ мерзімді құрылыс жобасы болған. Оның ішінде бүгін біз 7 ұзақ мерзімді құрылысты аяқтадық. Таяуда ғана, 2 шілдеде Солтүстік Қазақстан облысында Преснов топтық су тартқышы құрылысының 2-ші кезеңі аяқталды, бұл 12 мыңнан астам халқы бар 17 ауылды сумен қамтамасыз етуге мүмкіндік берді. Бұл топтық су таратқыштың жалпы ұзындығы 249 км құрайды. Нәтижесінде биылғы жылы барлық ұзақ мерзімді құрылыстардан Қарағанды облысындағы «Эскулинский» және Қызылорда облысындағы «Талап» су тартқыштарын аяқтау қалды. – Бүгінде Президенттің суармалы жер көлемін 3 млн гектарға дейін жеткізу жөніндегі тапсырмасы қалай орындалуда? – Әрине, біздің министрлік осы бағытта белсенді жұмыс жүргізуде. Мәселен, өткен жылы біз қосымша 54 мың гектар суармалы жерді енгіздік, биыл 78 мың гектарды енгізу жоспарланып отыр, бұл қосымша 66 млрд теңгеге ауыл шаруашылығы өнімдерін өсіруге, сондай-ақ 16 мың жаңа жұмыс орнын құруға мүмкіндік береді. Соңғы 2 жылда суармалы жерлерді енгізудің жалпы тиімділігі өсірілген ауыл шаруашылығы өнімі түрінде 100 млрд теңгеге жуық Осылайша, Президенттің жаңа суармалы жерлерді пайдалануға беру жөніндегі тапсырмасы біз үшін өте маңызды және оны белсенді түрде орындауды жалғастырудамыз. – Су тапшылығы, әсіресе елдің оңтүстігінде, соңғы бірнеше жылдан бері байқалады. Республика бойынша суаруға қатысты қазіргі жағдай қандай? – Иә, соңғы бірнеше жылда елімізде су аздығы байқалады, бірақ біз кейбір қиындықтарға қарамастан, тұтынушыларды сумен қамтамасыз ету үшін барлық қажетті шараларды қабылдай отырып, осы кезеңнен тұрақты өтіп келеміз. Жоғарыда атап өткенімдей, біздің мамандар қазір тәулік бойы жұмыс істейді, сумен қамтамасыз етуді шешу үшін түрлі құралдарды қолданады, оның ішінде келісім бойынша суару кезектілігін ұйымдастырады, коллекторлық-дренаждық суларды қолдана отырып, су айналымын суаруды пайдаланады. Яғни, мерекеге қарамастан, су саласының мамандары тәулік бойы өз қызметтерін су тораптарында, гидропостарда, су қоймаларында, арналарда атқарады. – Қазақстанның су саласында көптеген отбасылық әулеттер жұмыс істейтіні құпия емес. Сіздің ойыңызша, бұл немен байланысты? – Менің ойымша, ең алдымен, біздің елімізде су шаруашылығы мамандығы өте құрметті, өйткені су шаруашылығы қызметкерлері адамдардың күнделікті өмірінде және жалпы ауыл шаруашылығында, Қазақстан экономикасында үлкен рөл атқарады. Олар сумен бірге далаға, республиканың миллиондаған азаматтарының үйлеріне тіршілік орнатады. Мен Қазақстанның су шаруашылығы саласындағы отбасылық әулеттердің бірнеше мысалын келтіре аламын. Мәселен, «Қазсушар» РМК «Есіл Су» филиалының өзінде 7 отбасылық әулет өкілдері, оның ішінде Бабиндер, Гудзенколар, Лукьяновтар, Шабаевтар, Лют, Москвиндер, Партиялықтар әулетінен бірнеше ұрпақ еңбек етуде. Мысалы, «Қазсушар» қызылордалық филиалында Арыстанбаевтар отбасында су саласында әкесі, ұлы және немересі ондаған жылдар бойы еңбек етіп келеді. Бұл операторлар, машинистер, жөндеушілер, бухгалтерлер, басшылар, диспетчерлер, зертханашылар, жұмысшылар және т.б. Кейбір осындай отбасылық әулеттердің барлық мүшелерінің су саласындағы жалпы жұмыс өтілі 100 және тіпті 120 жылға жетеді! Бұл біз үшін өте құнды дүние. Себебі, бұл ұрпақтан ұрпаққа, ата-анадан ұлы мен қызына, содан кейін немерелері мен шөберелеріне үлкен тәжірибе мен білім ғана емес, сонымен бірге бүкіл ел бойынша жүздеген адамдар өздерінің өмірі мен отбасын байланыстырғаны олардың осы қиын мамандыққа деген сүйіспеншілігі пен құрметінің белгісі. – Мағзұм Маратұлы, су шаруашылығы қызметкерлеріне олардың кәсіби мерекесі қарсаңында не айтқыңыз келеді? – Ең алдымен, құрметті су саласының мамандары мен олардың отбасыларына мықты денсаулық тілегім келеді, өйткені азаматтарды, ауыл шаруашылығын, еліміздің өнеркәсіптік кәсіпорындарын сумен қамтамасыз ету бойынша көптеген мәселелердің шешілуі осыған негізделген. Сондай-ақ, қазіргідей 24/7 күшейтілген режимде жұмыс жасамайтындай қиын су циклының тезірек өтуін және барлық адамдар үшін су жеткілікті болуын тілейміз, Мен бүкіл елді сумен қамтамасыз ету үшін барлық мүмкін шараларды қабылдаған және қабылдайтын су шаруашылығы қызметкерлерінің лайықты, айбынды жұмысын тағы да атап өткім келеді. Қандай қиындықтарға қарамастан, олар өз кәсібіне және бізге, олардың су тұтынушыларына адал болып, өз қызметтерін тұрақты атқарады. Сондықтан мен сіздерге, қымбатты әріптестер, амандық, амандық және бүкіл ел үшін маңызды еңбектеріңізге табыс тілеймін! Сала ардагерлеріне де ел мүддесіне адал қызмет еткен жылдары үшін үлкен алғысымызды білдіреміз.

Дереккөз – Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі

2021 жылғы 9 шілдеде “Ашық диалог” порталында «Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігінің мемлекеттік көрсетілетін қызметтердің сапасын бақылау тақырыбында» интернет-конференция өткізіледі. Сіз келесі сілтеме бойынша өтіп, біздің сарапшыларға өз сұрақтарыңызды қоя аласыз: https://dialog.egov.kz/conference/1887

Дереккөз – Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі

Бұл туралы ҚР экология, геология және табиғи ресурстар вице-министрі Серік Қожаниязов біздің басылымға берген сұхбатында айтты. Естеріңізге сала кетейік, бұған дейін әлеуметтік желілер мен бұқаралық ақпарат құралдарында Балқаш көлінің таяздануы мүмкін екендігі жайлы мәселе көтерілген болатын. Бұл жағдайдың анық-қанығын білу үшін біз Экология министрлігіне жүгіндік. – Серік Салауатұлы, қазір көлдің айналасындағы жағдай расымен күрделі ме? – Алдымен әлемдегі су ресурстарына қатысты жалпы жағдай жақсарып келе жатқан жоқ екенін атап өткім келеді, жыл сайын экономика мен планета тұрғындарының өсуімен бірге суға деген сұраныс та артып келеді. Қазір Қазақстанда судың аздығы байқалады, бұл жағдай әсіресе оңтүстікте, Сырдария өзенінің бойында, сондай-ақ республиканың батысында және Іле өзенінің бойында анық сезіледі. Мысалы, егер су ағыны орта есеппен секундына 400-500 текше метр болу керек болса, өткен жылы ол секундына 140 текше метрді құрады, биылғы шілде айындағы су ағыны 179 текше метр сек. Балқаш көліне келетін болсақ, ол бойынша барлық мәселелер шешілуде. Балқаш Аралдың тағдырын қайталамайды деп сеніммен айта аламын. Бұл пікірді ғалымдардың, көпжылдық тәжірибесі бар су мамандарының қорытындыларына сүйеніп айтып отырмын. Олар, мысалы, Медеу Аметкал Рахметоллаұлы басшылық ететін География және су қауіпсіздігі институтының сарапшылары, су саласының құрметті ардагері, ҚазКСР су шаруашылығының экс министрі, тәуелсіз Қазақстанның су ресурстары комитетінің бірінші төрағасы Қыпшақбаев Нариман Қыпшақбайұлы, су ресурстары комитетінің орынбасары Кеншімов Әмірхан Қадырбекұлы, Тараз қаласындағы су шаруашылығы ҒЗИ су ресурстары саласында 40 жылдан астам тәжірибесі бар Калашников Александр Афанасьевич сияқты т.б. ғалымдар. Зерттеулер көрсеткендей, көлдің тұрақты деңгейде сақталуы (Балтық жүйесінің 341 м белгісінен төмен емес) оған жыл сайын 12 млрд м3 судың құйылуы кепіл болады. Көпжылдық бақылаулар барысында соңғы 25 жылда көлдің деңгейі 342 м-ден төмендемегені анықталды. Бұл деңгейді сақтау үшін көлге Балқаш ағынының 70%-ын құрайтын трансшекаралық Іле өзенінен жылына кемінде 12 текше метр су келуі қажет. Бүгінгі күні Іле өзенінен Балқаш көліне орта есеппен жылына 12,8 текше метр су келеді. Яғни көлдің таяздану қаупі жоқ. Іле ағынының 80%-ы Қытайда қалыптасады, ол соңғы жылдары өз аумағында өзен бойында қарқынды дамып келеді. Сондықтан біз ҚХР-мен осы бағытта тығыз жұмыс жүргізіп жатырмыз. Қытайдың өзінің 3500 жылдан астам тарихында ешбір елмен су бөлу жөніндегі келісімдері болмағаные атап өткім келеді. Біз екі елдің Мемлекет басшыларының тапсырмасы бойынша 2015 жылдан бастап Қытаймен тиісті келісімді дайындау бойынша жұмыс жүргізудеміз. Қытай тарапымен келіссөздер барысында барлық негізгі мәселелер, соның ішінде Іле өзені бойынша Балқашқа жыл сайын кемінде 12 текше метр су келіп түсуі тиіс деген қағидаттық ұстанымымыз қозғалуда. Қытай тарапының мамандары біздің соңғы келіссөздерімізде де шекаралас аймақтағы тұрақты экологиялық жағдайды қолдайтындықтарын және біз көрсеткен су ағынының деңгейімен келісетіндіктерін растады. Бұл бағыттағы жұмыстар жалғасуда. – Балқаш көлінің жағдайына тағы қандай факторлар әсер етуі мүмкін? – Көл аймағында климаттық, антропогендік немесе адами сияқты басқа факторларды да ескеру қажет. Көлдегі су деңгейін ұстап тұрудың барлық факторларын ескеру үшін қазіргі уақытта Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың тапсырмасы бойынша Балқаштың проблемалық мәселелерін шешу жөніндегі іс-қимыл жоспары әзірленуде. Сонымен қатар, біздің ғалымдар көл проблемаларына, оның ішінде Іле өзені мәселелері, сондай-ақ қажет болған жағдайда әрекет ету шаралары бойынша ауқымды ғылыми жоба әзірлеуде. Бұл үлкен жоба 2050 жылға дейін жұмыс істейді. Қазақстан аумағында Іле өзенінің ағыны Қапшағай су қоймасымен, атап айтқанда онда орналасқан су электр станциясымен (СЭС) реттелетінін де ескеру қажет. Осыған байланысты қазір СЭС иесі – ,,Самұрық-Энерго” АҚ Іле өзенінен Балқаш көліне судың түсуіне теріс әсерді азайту үшін су қоймасында 2025 жылға дейін контрреттегіш салу үшін техникалық – экономикалық негіздеме әзірлеуде. Контрреттегіш бүгінгі күні Іле өзеніне судың үлкен немесе аз жағына келіп жатқан тербелістерді басуға мүмкіндік береді. – Сондай-ақ, Балқаш көлі атырауының жағдайы туралы мәселе де жиі көтеріледі. Бұл ретте қандай шаралар қажет? – Иә, көлге су ағынында Балқаш атырауындағы лаймен толтырылуы мүмкін арналардың күйі маңызды рөл атқарады. Осыған байланысты, кейде жергілікті жерлерде арналардың арнасын өзгерту, оларды көлдің табиғи ерекшеліктерін ескермей тазарту және т.б. туралы ұсыныстар алға тартылады. Осыған байланысты Балқаш көлі мен оның атырауы бойынша кез келген шешім тек біздің тәжірибелі су мамандары, сондай-ақ бассейндік инспекция сарапшыларын есепке ала отырып қабылдануы тиіс екенін атап өткім келеді. Бұл тұрғыда бақыланбайтын қызметке ешқандай жағдайда жол берілмейді. Әйтпесе, бұл көлдің өзіне де, оған тәуелді халыққа да зиян келтіруі мүмкін. Табиғат мәселелеріне ғылыми көзқарассыз араласуға болмайды. Сондықтан Алматы облысының әкімдігі ғалымдардың пікірін ескере отырып, сондай-ақ біздің министрліктің келісімі бойынша Балқаш атырауында тек түбін тереңдету және тазарту жұмыстарын жүргізеді. Қорытындылай келе, біздің министрлік ғалымдарымыздың ұсыныстарын ескере отырып, оның тұрақты деңгейін одан әрі сақтау үшін Балқаш бойынша мәселелерді шешуді жалғастыратынын атап өткім келеді. Балқаштың Арал тағдырын қайталауына жол бермейтінімізге сенімдімін. Себебі, ешқандай объективті факторлар жоқ.

Дереккөз – Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі

2021 жылдың 30 маусымында Қазақстан Республикасының Экология, геология және табиғи ресурстар министрі М. Мырзағалиев Қазақстан Президентінің Экономикалық даму және тиімді басқару мәселелері жөніндегі кеңесшісі Сума Чакрабартимен кездесті. Кездесу барысында М.Мырзағалиев С.Чакрабарти және оның командасы дайындаған экономикалық реформалар, басқару сапасы, ішкі коммуникациялар және халықаралық брендинг талдауына алғыс білдірді. Кездесу шеңберінде Қазақстанның климаттың өзгеруі саласындағы халықаралық міндеттемелері мен ұлттық амбицияларын имплементациялау мәселелері, сондай-ақ қазақстандық делегацияны климаттың өзгеруі туралы БҰҰ негіздемелік конвенциясы тараптары конференциясының 26-шы сессиясына дайындау мәселелері талқыланды. С. Чакрабарти әртараптандыру мәселелерін қарау кезінде ерекше назар аударуға тұрарлық негізгі саяси мақсаттардың бірі Қазақстанның 2060 жылға қарай нөлдік таза шығарындыларға қол жеткізуге ұмтылуы болып табылатынын атап өтті. Бұл батыл мақсат, ол экономиканы қазбалы отынға тәуелділіктен энергияның экологиялық таза түрлеріне жаппай қайта бағыттау үшін келісілген күш-жігерді қажет етеді. Курстың мұндай өзгеруі қиын, бірақ сонымен бірге маңызды экономикалық мүмкіндіктерге ие. Мақсатты Климаттық көрсеткішке қол жеткізуді жоспарлау халықаралық қаржы институттарынан басталды, бұл жұмысты одан әрі оған қол жеткізу үшін қажетті негізгі өзгерістерді ескере отырып, өнеркәсіптік және экономикалық саясатты жоспарлауға біріктіру қажет.

Дереккөз – Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі

Қазақстан әлемдік The Green Future Index рейтингінде 76 елдің ішінде 33-орынға шықты. Зерттеу нәтижесі Массачусетс технологиялық институтының климаттың өзгеруі проблемаларына бағытталған MIT Technology Review порталында жарияланды. Аталған рейтингте жетекші елдердің төменкөміртекті келешекті қалыптастырудағы прогресі, экономиканың – энергетика, ауыл шаруашылығы, индустрия, әлеуметтік салаларының жасыл технологияға көшуі есепке алынады. Яғни, мемлекеттердің қайта өңделетін энергия, инновация мен жасыл қаржыландыруға инвестиция салуы басты назарға алынады. Көрсетілген кестеде зерттелген экономика салаларының бір-біріне қатынасы көрсетіліп, көміртек шығарындылары, Жасыл қоғам, энергетикалық ауысу, Таза инновациялар және климат саласындағы саясат бағыттары бойынша ортақ баға шығарылған. Қазақстан 4,9 бал алып, 2030 жылға қарай жаңартылатын энергия көздерінен электр қуатын өндіру үлесін 30%-ға жеткізу көзделіп отырғаны атап өтілген. Алғашқы бестікке Исландия, Дания, Норвегия, Франция мемлекеттері жайғасса, соңғы орындарда Алжир, Ресей, Иран, Парагвай, Катар мемлекеттері тұр.

Дереккөз – Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі

Дерек көз – gov.kz 

Дүниежүзілік қоршаған ортаны қорғау күнін мерекелеу қарсаңында «Бірге – таза Қазақстан» акциясы өтті. Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігімен ұйымдастырылған іс-шарада еліміздің бүкіл облысының 150 мыңнан астам тұрғындары қатысты. Олардың арасында көптеген ұйымдардың, мемлекеттік органдардың, қоғамның өкілдері, сондай-ақ 25 мыңнан жоғары экобелсенділер мен волонтерлер бар. Бірлескен күш-жігермен республиканың 492 локациясы бойынша 37 мың тоннадан астам қоқыс жиналды.

Елордада акция өткізуге арналған бірнеше алаң анықталды. Ең негізгілерінің бірі Алматы ауданындағы Нұра-Есіл каналының бойындағы учаске болды. Нұр-сұлтан қаласының бес мыңға жуық тұрғыны қоқыс тазалауға шығып, 540 тонна қоқысты өңдеуге жинады.

«Бірге Таза Қазақстан» акциясы алғаш рет 2019 жылы бастау алды. Акцияның барлық кезеңі ішінде оған еліміздің 650 мыңнан астам тұрғыны қатысты. Тек үш жылдың ішінде 400 мың тоннадан астам қалдық жиналып, кәдеге жаратуға берілді. Сонымен қатар іс-шара аясында екі миллион ағаш отырғызылды.

Экологтардың кәсіби мерекесі жаздың алғашқы күндерінде тек Қазақстанда ғана емес, Ресейде де тойлануыны символикалық мәнге ие. Осыған байланысты биыл алғаш рет Нұр-сұлтан мен Орынбор арасында телекөпір өткізілді. Бірлескен диалогта осындай іс-шаралардың жаҺандылығы мен қажеттілігі туралы пікір алмасты. Көрші мемлекет біздің ортақ су қоймамыз болып табылатын Жайық өзенінің жағасын тазалау бойынша жоспарларымен бөлісті. Өз кезегінде, Экологиялық реттеу және бақылау комитеті төрағасының орынбасары Ермек Умаров Ресей Федерациясындағы барлық қатысушылар мен әріптестеріне планета экологиясының жай-күйін бірлесіп реттеудегі түсініспеншіліктері пен ашықтығы үшін алғысын білді.

Бұндай қарым-қатынас болашақта жақсы дәстүрге айналуы мүмкін екенін атап өткен жөн. Өйткені, осы секілді акцияларды өткізудің басты және жалпы мақсаты – жастарды экологиялық мәдениетке және қоршаған ортаға ұқыпты қараудағы көзқарастарын тәрбиелеу болып табылады.

Дерек көз – gov.kz

Бекіре және басқа да балық түрлерін сақтау, сондай-ақ олардың уылдырық шашуы үшін қолайлы жағдайларды қамтамасыз ету мақсатында Экология, геология және табиғи ресурстар, ішкі істер министрліктері мен Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті 2021 жылғы наурызында «Атырау, Маңғыстау және Батыс Қазақстан облыстарының бекіре және басқа да балық түрлерінің уылдырық шашу кезеңінде су айдындарында «Бекіре» кең ауқымды балық қорғау акциясын өткізу туралы» бірлескен бұйрыққа қол қойды.

Бұдан басқа, табиғат қорғау және құқық қорғау органдарының бірлескен іс-қимыл жоспары бекітілді, сондай-ақ акцияға тартылған күштер мен техникалық құралдардың дислокациясы жасалды.

Акция барысында Жайық-Каспий облысаралық бассейндік балық шаруашылығы инспекциясының (бұдан әрі – Инспекция) мемлекеттік инспекторлары құқық қорғау және табиғат қорғау органдарымен бірлесіп 2021 жылғы 1 сәуір мен 31 мамыр аралығында балық қорғау заңнамасын бұзудың 1262 фактісін анықтады, оның ішінде 952 – Атырау облысының аумағында, 137 – Маңғыстау облысында және 173 – Батыс Қазақстан облысында.

862 құқықбұзушы әкімшілік жауапкершілікке тартылды, оның 114 – і сот тәртібімен, 56 қылмыстық іс қозғалды. Тәртіп бұзушыларға 15,4 млн. теңге айыппұл салынды.

Заңсыз айналымнан 35 тоннадан астам балық алынды, оның 4,6 тоннасы – бекіре тұқымдас балық түрлері, 908 бірлік аулау құралдары, 95 бірлік жүзу және 23 бірлік көлік құралдары.

Жайық-Каспий бассейнінің су қоймаларынан негізінен синтетикалық моножіптен дайындалған заңсыз орнатылған 3035 аулау құралдары алынды.

Ең маңызды фактілердің ішінде мыналарды атап өтуге болады.

2021 жылғы 15 сәуірде Атырау облысының Исатай ауданында Жанбай ауылының маңында жалпы салмағы 100 кг бекіре тұқымдас балық тасымалдаған автокөлік ұсталды.

2021 жылғы 15 сәуірде Атырау қаласында рейдтік іс-шаралар өткізу кезінде жалпы салмағы 812 кг 247 дана бекіре тұқымдас балық тәркіленген жергілікті тұрғын ұсталды.

2021 жылғы 17 сәуірде ерекше қорғалатын табиғи аумақ болып табылатын «Ақжайық» мемлекеттік табиғи резерватының аумағында Каспий теңізінің «Нұрмұхан-Құлтық» ауданында инспекция қызметкерлері кәсіпшілік балық аулауға тыйым салынған жерде заңсыз балық аулауды жүзеге асырған 2 адамды ұстады.

Шағын көлемді кемені тексеру нәтижесінде жалпы салмағы 2,2 тонна балық табылып, тәркіленді, ұсталған адамдарға тиесілі судан аулау құралы (вентер) алынды.

Маңғыстау облысының Форт-Шевченко қаласында 2021 жылғы 26 сәуірде жалпы салмағы 148,55 кг бекіре тұқымдас балықты заңсыз тасымалдаған жергілікті тұрғынның басқаруындағы автокөлік ұсталды.

Батыс Қазақстан облысында акция барысында рұқсат құжаттарынсыз балық тасымалын жүзеге асырған 16 автокөлік ұсталды. Осы іс-шаралардың нәтижесінде 15 тоннаға жуық балық тәркіленіп, 15 қылмыстық іс қозғалды.

Сонымен қатар, акция кезінде Инспекция және құқық қорғау органдарының қызметкерлері базарлар мен мамандандырылған дүкендердің синтетикалық моножіптен жасалған балық аулау құралдарын заңсыз сату мәніне мониторинг жүргізді, нәтижесінде 2021 жылғы 29 сәуірде Атырау қаласында сауда базарларының бірінде 79 бірлік көлемінде тыйым салынған аулау құралдарын сату фактісі анықталды, тәртіп бұзушыға ҚР ӘҚБтК-нің 196-бабы бойынша 72,9 мың теңге сомасында айыппұл салынды.

Рейд жүргізу кезінде мемлекеттік органдардың авиациясы мен су көлігі, оның ішінде шекаралық жылдам жүретін катерлер, сондай-ақ әуе жастықтары бар кемелер іске қосылғанын атап өту қажет.

2021 жылғы 30 мамырдағы ұшу барысында Жылыой ауданында қамыс қопасының арасынан ұзақ тұру үшін жабдықталған браконьерлік база (су және азық-түлік қоры, байланыс құралдары) табылды. Тексеру барысында тіркеу нөмірі жоқ тегіс ұңғылы мылтық, екі қолдан жасалған барлық жер үсті көлігі және үш жүзу құралы табылды, оларда балық аулау құралдарын пайдалануға тыйым салынған 7 қап болды. Жиналған материалдар мен заттай дәлелдемелер құқық қорғау органдарына қатысы бар тұлғаларды анықтау және процессуалдық шешім қабылдау үшін жіберілді.

Бүгінгі таңда құнды балық түрлерінің уылдырық шашу кезеңінде браконьерлікпен күресті күшейтуге бағытталған «Бекіре-2021» балық қорғау акциясы аяқталды.