Дереккөз: www.24.kz

Рұқсат етілмеген немесе «жабайы» полигондар – экологиялық қауіпті. Бірақ тыйымдарға қарамастан, қала тұрғындары мыңдаған тонна қоқысты орынсыз жерге тастайды. 2017 жылдан бастап Қазақстанда оларды анықтау үшін жерді қашықтықтан зондтаудың ғарыштық мониторингі жүзеге асырылды. Тек 2019 жылдың өзінде республиканың 17 қаласында 9268 рұқсат етілмеген полигон анықталды, экологтар мен әкімдіктердің жұмыстары нәтижесінде 2768 полигон жойылды, бұл 30% құрайды. Кәдеге жаратылған қалдықтардың жалпы көлемі 389 мың тоннадан асты.

Дерек көзі – ru.sputniknews.kz

Достық – бұл бірлескен ойындар мен ойын-сауықтар ғана емес. Кейде сіз үлкен үйде қорқып кетпес үшін, ұйықтап жатқан күшікті күтуіңіз керек – бұл біздің бейнеміздегі хомяк пікірі.

Қолданылған материалдарға міндетті түрде www.24.kz

Жамбыл облысында ауылдықтардың кірістерін арттыруға арналған пилоттық жоба қарқын алуда, деп хабарлайды Хабар 24 тілшісі. Оның аясында Сарысу ауданының мал өсірушілері жоспарланған 4,5 мыңнан бес жүзден астам мал сатып алды. Негізгі шарт – ынтымақтастыққа қатысу және жеке учаскелерді тиімді пайдалану. Жеңілдетілген несие алып, пилоттық жобаның қатысушылары мал шаруашылығымен және егіншілікпен айналыса алады.

Сарысу ауданында ауыл тұрғындарының кірісін арттыру үшін пилоттық жоба аясында кооператив құрылды. Оны дамытуға 900 миллионнан астам теңге қарастырылған. Олардың көпшілігі арнайы жабдықты сатып алу, ал қалғаны айналым капиталы.

Амантай Назарбеков, Байқадам ауылдық округінің әкімі:

– Екінші бағыт бойынша бізде 970 миллион теңгеге жоспар бар. Бұл 4114 бас мүйізді ірі қара. Қазіргі уақытта біз 501 бас малы үшін 121 аула несиесін алдық.

Болат Смайылов – ауыл тұрғындарының кірісін арттыру бойынша пилоттық жобаға қатысушылардың бірі. 2,5 пайыздық мөлшерлемемен ер адам небары 3 миллион теңгеден асатын жеңілдетілген несие алды. Бұрын шаруа қожалығын кеңейту үшін қаражат алу мүмкін болмады, өйткені бірде-бір банк кепілдік үйін ала алмады.

Болат Смайылов, тұрғыны Саудакент:

– Осы жобаның пайда болуымен біз жылқылардың санын көбейту мүмкіндігіне ие болдық. Несиені өтеу үшін демалыс жылы бар, сондықтан біз бірінші жылы жас малды сатпайтындықтан, бізге қосымша пайда болатынына сенімдімін. Келесі жылы бұл бізге үлкен мүмкіндік береді.

Алынған қаражатпен селекционер бірден 8 жылқы сатып алды. Мал басын көбейтумен қатар, қымыз сатуды да жоспарлап отыр. Пилоттық жобаның негізгі бағыттары, мал сатып алумен қатар, ауыл тұрғындарын және арнайы техникамен қамтамасыз ету. Қазіргі 194 ауылшаруашылық техникасы облыстағы 11 ауылшаруашылық кооперативіне ие болды.

Авторлары: Анастасия Сүлейманова, Тимур Сейілхан, Руслан Ахатилла.

Дерек көзі – nurtv.kz

Санкт-Петербургтегі теңіз сүтқоректілерін сақтау орталығының пациенті, теңіз итбасындағы үш айлық сәби алғашқы балықты алды, деп хабарлайды MIR 24 телеарнасы. Соңғы уақытқа дейін зоологтар нерпенді қоректік қоспамен күніне бірнеше рет түтік арқылы тамақтандыруға мәжбүр болды. Енді жануардың рационы майшабақ пен венадамен толықтырылды. Нәресте су рәсімдерін бастады. Рас, ол тез тоңады. Ол екі-үш минут суық суға төтеп бере алады. Біз Финляндия шығанағы жағасында 2020 жылдың 6 ақпанында әрең тірі мөрді таптық.

Дереккөз: 24.kz

Каспийдің жағасындағы қалаға бозшымшықтар ұшып келді, деп хабарлайды «Хабар 24»

Қанаттылардың осы түрі кейбір аймақта суықторғай деп аталады. Ақтаулық тұрғын жұмысында отырып, терезе алдындағы шатырға қонған бозшымшықты смартфонға түсіріп алған. Әлеуметтік желіге салған бейнекадрларды жергілікті биологтар да қарап шығыпты. Олардың айтуынша, бозшымшықтар қылқан жапырақты ормандарда кездеседі. Қыс мезгілінде Орталық Азия елдері мен Қазақстанның климаты жылы өңірлеріне ұшып келеді. Ағаш басына жұмыртқалап, 15-16 күнде балапан ұшырады екен. Үні әуезді болғандықтан, үйге ұстауға да болатын көрінеді.

Әділбек Қозыбақов, өңірлік қауымдастық кеңес төрағасы:

– Суықторғайдың Ақтауға тіркелуін сенсация деп те айтуға болмайды. Бірақ ол біздің табиғи жағдайларға тән емес құстарға жатады. Жалпы бізден ұшып өтетін құстардың арасында олар кездесіп қалуы мүмкін. Мұндай жағдайлар бұрын бірнеше жылда бір рет кездесіп тұрған. Бұл құс әрі қарай ұшып кетеді. Өзінің тобына қосылады.

Дереккөз: inform.kz

ЖАМБЫЛ ОБЛЫСЫ. ҚАЗАҚПАРАТ – Алғаш рет, тауда Жамбыл облысында қар барысы түсті в фотоловушку. Енді аумақ ерекше қорғалатын болады, деп хабарлайды “ҚазАқпарат”ХАА тілшісі.

Барс 4 қаңтарда Мерке ормандар мен жануарлар дүниесін қорғау жөніндегі коммуналдық мемлекеттік мекемесінің аумағында тіркелген.

БҰҰДБ-ның жануарлар дүниесін басқару жүйесі бойынша сарапшысы Айман Омарбекованың мәліметі бойынша, бұл Жамбыл облысы аумағында қар барысының болуының алғашқы ресми расталған фактісі.

“Бұл Батыс Тянь-Шянь ауданы. Бұған дейін бізде қар барысының мекендейтіндігі туралы түсінік болды,бірақ ол еш жерде тіркелген жоқ. Қорықшы телефондағы қар борасын кездейсоқ түсірген жағдайда болды, бірақ анық көрінген жоқ. Енді бұл ресми растау. Болашақта бұл аумақ ерекше қорғалатын болуы керек, қазір ол орман шаруашылығына тиесілі”, – деп атап өтті Айман Омарбекова.

Ол осы аңның аймақта болуы тау экожүйесінің, жем-шөп базасының жақсы жағдайын және Жамбыл облысы әкімдігінің Мерке орман және жануарлар дүниесін қорғау жөніндегі коммуналдық мемлекеттік мекемесінің жақсы қорғалуы мен үйлесімді жұмысы туралы айтады.

Айман Омарбекова Меркі орман және жануарлар дүниесін қорғау жөніндегі коммуналдық мемлекеттік мекемесі қызметкерлерінің алдын ала берген мәліметтеріне сәйкес, барсу тек қана бір жылдық ғана екенін мәлімдеген. Жақын арада оның іздері бойынша нақты Жас анықталады.

Фотоловушкалар Жаһандық экологиялық қор (ГЭФ), БҰҰДБ және “түрлі пайда алу үшін негізгі жаһандық маңызды экожүйелерді сақтау және тұрақты басқару”ҚР Үкіметінің жобасын іске асыру шеңберінде БҰҰ даму бағдарламасына ұсынылды.

Жалпы БҰҰДБ қар барысын бақылау үшін Алматы, Шығыс Қазақстан, Жамбыл және Түркістан облыстарында орналасқан 13 табиғи мекемеге 294 SEELOCK фотоловушкасын қойды.

БҰҰДБ жұмыстарының одан әрі мақсаты аймақта ерекше қорғалатын табиғи аумақты құру болып табылады. Бейне мен ақпаратты Мерке ормандар мен жануарлар дүниесін қорғау жөніндегі коммуналдық мемлекеттік мекемесі (Жасұзақ Ибраимов) және БҰҰ Даму Бағдарламасы ұсынды.

БҰҰДБ Қазақстанды елдің биоәртүрлілігін сақтау жөніндегі серіктес ретінде әрі қарай да қолдауға дайын екендіктерін білдіреді.

Естеріңізге сала кетейік, жақында мысықтар бар қар барысының ұрғашысы Алматы маңындағы тауларда фотоловушкаға түскен болатын.

Бүгінгі таңда Қазақстанда қар барысының саны 130-150 дарақпен бағаланады. Ирбис Тянь-Шань, Жетісу Алатауы, Тарбағатай, Саур, Алтай тауларында тұрады.

Дереккөз: inform.kz

АЛМАТЫ. ҚазАқпарат – Алматы тауында аландарын ерткен ілбіс фототұзаққа түсіп қалды, деп хабарлайды ҚазАқпарат тілшісі.

Тауға фототұзақтарды ілбісті сақтау қоры қойды. Видеоға түсіп қалған керемет кадрлармен «Kazakh Tourism» ұлттық компаниясының басқарма төрағасы Ержан Еркінбаев өзінің Instagram парақшасында бөлісті.

«Біздің камерамызға Данадан басқа, екі аланы бар тағы бір ілбіс түсіп қалды. Қазір барыстарды анықтау және оларға ат қойып төлқұжаттарын дайындау жұмыстары жүргізілуде» – деп жазды Ержан Еркінбаев.

Естеріңізге салайық, фототұзаққа қар барыстары алғаш рет 2018 жылы түскен болатын.

Дереккөз: 24.kz

Каспий теңізінде бекіре азайып барады, деп хабарлайды «Хабар 24».

Балықтың бұл түрін қорғаудың бір амалы – су маржанын аулау туралы мораторий. Мамандар оны 10 жылға ұзарту керек дейді. Алайда мұндай құжат ғылыми зерттеулердің негіздемесі және Каспий жағалауындағы барлық мемлекеттердің келісімімен қабылдануы тиіс.

Каспий теңізінде бекіре тұқымдас балықтардың саны азайып барады. Оған бірнеше себеп бар. Азықтың азаюы, судың ластануы және заңсыз аулау. Мамандар балықтың бұл түрін аулауға мораторийді ұзатпаса, оның санын көбейту мүмкін емес деп отыр 

Мехман Ахундов, экология және табиғи қорлар министрлігінің өкілі:

– Каспийдің әр бөлігінде бекіре санын қалпына келтіру көп уақытты қажет етеді. Бұған теңізді жағалаған ел жағалауындағы экологиялық жүйенің ерекшеліктері әсер етеді. Ғалымдар мораторий мерзімін 5 жылдан 10 жылға дейін ұзарту керек деп санайды. Алайда бұл мәселе бойынша ортақ шешім болмағандықтан, әр жыл сайын тыйым күші тағы бір жылға ұзартылып жүр. Әзірге ғылыми негіз әзірленіп жатыр. Осыдан кейін мораторийді ұзақ мерзімге ұзарта аламыз деп ойлаймын.

Каспий теңізіндегі экологиялық жүйенің өзгеруі бекіре тұқымдас балықтар санына кері әсер тигізіп отыр. Атап айтқанда, олар қоректенетін майшабақ азайып барады. Сарапшылар бекіре аулауға мораториймен қатар, майшабақ аулауды да шектеу керек деп санайды.

Мехман Ахундов, экология және табиғи қорлар министрлігінің өкілі:

– Бекіре санының қысқаруы тек азықтың азаюына ғана байланысты емес. Соңғы 20 жылда заңсыз аулаудың артуы да әсер етіп отыр. Браконьерлер балықтың осы түрін көбейтуге мүмкіндік бермей жүр, нәтижесінде бекіре тұқымдас балықтар құрып кету қауіпі төніп тұрған жануарлар тізіміне кірді. Сол себептен олардың толық жоюылуына жол бермес үшін түрлі шаралар қабылдаймыз.

Мәселені шешудің бір жолы – бекіре балықтарын қолдан өсіру. 2019 жылы Әзербайжанның балық өсіру кәсіпорындары 342 мың құртшабақ бекірені теңізге жіберді. Каспий жағалауындағы елдер браконьерлермен бірлесіп күресіп келеді. Жақын арада бұл мемлекеттер заңсыз балық аулауға қатал шаралар қабылдауды көздеп отыр. 

Авторлары: Шафаг Алиева, Айгюн Гасан

Дереккөз: 24.kz

Әлемнің түкпір-түкпірінде табиғат тосын мінез танытуда, деп хабарлайды «Хабар 24».

Бір өңірлерді су басып, ақ ұлпаның астында қалып жатса, енді бір елдерде орман өрті өрши түсті. Соңғы уақытта ауа райы қолайсыздығы Грекия, Израиль, Австралия және Пуэрто-Рикода тіркелген. Экологтар табиғи апаттардың жиілеуі климаттың өзгеруінен дейді.

Австралияда орман өртімен күрес жалғасып жатыр. Қызыл жалын осыдан бірнеше ай бұрын тұтанған. Бүгінге дейін жүзден астам өрт ошағы тіркелді. Себеп – ауа райының шамадан тыс ысып кетуі. Австралияда қазір жаз. Оған құрғақ желді қосыңыз. 19 желтоқсан күні билік өкілдері елде төтенше жағдай режимін енгізді. Бірнеше күн бұрын тұрғындарды жаппай эвакуациялау басталды. 

Алдын ала ақпарлар бойынша қызыл жалын жүзден астам тұрғын-үй мен бес миллион гектар жасыл желектің күлін көкке ұшырған. Бұл Амазониядағы орман өртінен бес есе, Калифорниядағыдан үш есе ауқымды деген сөз. Тілсіз жаудан жарты миллионнан астам жануар қырылды. Оның қатарында коала мен кенгурулар бар.  

Джон Стэнтон, жергілікті тұрғын:

– Мен осы ауданда туылдым. Бүгінге дейін мекенжайымды өзгерткен емеспін. Енді көшуге мәжбүрмін. Себебі қызыл жалыннан үйім өртеніп кетті. Менің ағамның шаруа қожалығы үш мың қойымен бірге күлге айналды.

Австралияда орман өрті басталғалы бері 25 адам көз жұмған. Тағы ондаған адам іс-түзсіз жоғалғандардың қатарында. Құтқарушылар әзірге қандай-да бір ақпар таратудан бас тартып отыр. Ал метеорологтардың болжамынша, ауа райы жақын күндері жақсара қоймайды.

Шейн Фицсиммонс, өрт сөндіру қызметінің комиссары:

– Бұл өрттің ең ауқымды маусымы болып отыр. Құрғақшылық пен қатты жел салдарынан осындай апат орын алды. Тілсіз жау тез тарауда. Оны ауыздықтау үшін қолдан келгенін істеп жатырмыз. 

Бүгінде австралиялық өрттің қою түтіні мұхит асып, Латын Америка елдеріне жеткен. Чили мен Аргентина аспаны көк түтіннен көрінер емес.

Бұл арада Оңтүстік Африка Республикасында тарихтағы ең сорақы қуаңшылық тіркелді. Бұл өңірге ақ жауын түспегелі қашан. Аптап ыстықтың бет қайтар түрі жоқ. Ұлттық саябақта жүзден астам жануарлар қырылып қалды. Миллиондаған адам аштықтан ажал құшуы мүмкін.

Туру Лодж, саябақ менеджері:

– Соңғы алты-жеті жылда өңірге жауын өте сирек жауды. Мына құрғақшылық аяқталады деп сенеміз. 2019 жыл біз үшін ең ыстық әрі қуаңшылық жылы болды. Дегенмен тарихқа қарасақ, өңірде ауа райы күрт өзгеріп отырған. Қазан айында суық сүйектен өтсе, қазір аптап ыстықтан дем ала алмай отырмыз.

Израильде – су тасқыны. Салдарынан 6 адам қаза тапты. Айта кетейік, өткен демалыс күндері Тель-Авивте жауынның екі айлық нормасы түскен. Табиғи апаттан келген шығын енді ғана есептеліп жатыр. Десе де, тұрғындардың билікке қояр сұрағы жетерлік. Мәселен, жауынға арналған кәріз жүйесі мен құтқарушылардың жұмысына халық наразы.

Синоптиктердің болжамы да көңіл көншітпейді. Израильде жақын күндері жауын аралас дауыл қайта басталады.

Индонезиялық мамандардың да болжамы осыған саяды. Мұнда су тасқынынан 60 адам қаза тапқан. 170 мыңнан астам тұрғын болса баспанасыз қалған. Елді мекендер мен жолдар су астында. Құтқарушылар шалғай ауылдарға азық-түлік пен дәрі-дәрмекті тікұшақ арқылы жеткізіп әлек.

Пуэрто-Риконың оңтүстік жағалауында жойқын жер сілкінісі болды. Қаза тапқандар мен зардап шеккендер жоқ. Дегенмен бірнеше тұрғын-үй қирап қалған. Ағаштар құлап, электр сымдарына зақым келген. 

БЛИЦ:

– Жер сілкінісінен қатты қорықтым. Алдымен ата-анам мен бауырларымды іздеуге шықтым.

– Үй құлай бастағанда ұйықтап жатқанмын. Оянып кетіп, алдын ала дайындап қойған сөмкемді алдым да терезеден секіріп шықтым. Сұмдық болды. Ешкімнің басына салмасын. 

Жалпы 2019 жылы «төтенше климаттық жағдай» сөз тіркесі Оксфорд сөздігінде ең жиі қолданылған сөз болып таңдалынды. Жаһандық жылыну сөзі де өткен жылмен салыстырғанда қолданысқа 100 мәрте көп түскен. Экобелсенділердің айтуынша, климаттың өзгеруіне адами фактор әсер етіп отыр. Себебі өндірістің қарқынды дамуы, жаһандық жылынуға әкеледі.