Дереккөз:  www.24.kz

Израиль халқы Ту би-Шват мерекесін тойлап жатыр. Жұртшылық мұны «ағаштардың жаңа жылы» ретінде атап өтеді.

Дәстүрлі мерекенің ең басты шарасы – жаппай көшет отырғызу. Жергілікті халық дәстүрі бойынша сол елдегі Қазақастан елшілігінің қызметкерлері де Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев атындағы саябаққа көшет отырғызды. Мұндағы ағаштардың алғашқысы бұдан 18 жыл бұрын егілген. Содан бері елшілік мамандары оларды қамқорлығына алып, жасыл желекке айналдырды. Бүгінде Қазақстаннан Израильге барған делегацияның барлығы осы саябаққа арнайы келіп, бір сәт тыныс алуды игі дәстүрге айналдырған.

Игаль Ясинов, Еврей ұлттық қорының атқарушы директоры:

– Израильдің тұңғыш президенті Хаим Вайцман атындағы орманда тұрмыз. Мұнда өзге елдің президентінің атымен аталған жалғыз саябақ бар. Мұндай арнайы құрметке Н.Назарбаев ие. Бір кездері Қазақстан бізге дипломатиялық тұрғыда үлкен қолдау көрсетті. Сондықтан біз де құрметімізді көрсеттік.

Дереккөз: www.24.kz

Қазақта «ат айналып қазығын табады» деген қанатты сөз бар. Солтүстікқазақстандық Әскербек Мұқанжановтың қарымды қадамын осы қағидаға телуге болады. Өзге жұрт даладан қалаға қашқан заманда ол туған ауылына қайта оралып, ағасымен бірге жеке шаруашылығын ашты. Еңбекқор екі ағайынды қазір өздері өсіп-өнген елді мекенге 45 млн теңге қаржы құйып, қазақтың ақ бас сиырын көбейте бастады.

Әскербек Мұқанжанов 2000 жылдары қатарластарымен қалаға көшіп кетсе де бір бүйрегі туған жеріне тартып тұрған. Бойына қазақылық мінез сіңген ауыл жігіті былтыр кіндік қаны тамған Май ауылына оралып, ағасы Медетпен бірге мал шаруашылығын ашыпты.

Әскербек Мұқанжанов, шаруа қожалығының басшысы:

– Қалада жүрген кезде ой келді. Мал шаруашылығын ашайық деп, ауылға келіп, ағамыз екеуміз мал алдық 150 бастай. Мақсат әрі қарай көбейту ақ бас малын. Екінші ферма ашайық дегенбіз. 

Медет пен Әскербектің ісін ауыл ақсақалдары бірауыздан құптады. Өйткені, бұл – осы ауылдағы алғашқы мал шаруашылығы. «Енді олар өздерін ғана емес өзге азаматтарды да жұмыспен қамтиды», – дейді ел ағалары.

Төлеген Досжанов, Май ауылының тұрғыны:

– Өйткені бұл өз қаражаттарымен осы елге, ауылға келіп, өз қаражаттарын құйып, осындай жұмыс орындарын ашып жатыр. Мал алып жатыр. Қысы-жазы осы елге жұмыс. Бұл және басқа халыққа, елге бұл үлгі деп ойлаймын.

Әскербек қалада 17 жыл тұрды. «Туған жердің қадірін шетте жүрсең білерсің», – дейді ол. Сондықтан Көкшетаудағы үлкен үйді сатып, туған ауылында осындай жұмыс бастауды ағасы екеуі бірлесе отырып шешкен.

Әскербек Мұқанжанов, шаруа қожалығының басшысы:

– Бұл менің ауылым. Бұл менің жерім. Май ауылы. Осында өндім, осында өстім. «Туған жер» бағдарламасын айтты ғой Елбасы. Сол ағам екеуміз көтерейік деп осы ауылды, соған мен осында көшіп келдім.

Бүгінде Май ауылында 100 үй түтін түтетіп отыр. Бұған дейін елдің іскер азаматтары егін егіп қана келсе, енді мал шаруашылығын шалқытпақ.

Авторлары: Айдарбек Айтмұхамбетұлы, Руслан Әлиев, Дмитрий Рура

Дереккөз: www.24.kz

Елімізде 2030 жылға қарай баламалы энергия үлесін 30 пайызға дейін жеткізу міндеті тұр.

Осы мақсатқа жету үшін жел, күн және су секілді сарқылмас қуат көздерінің мүмкіндіктерін кеңінен пайдаланған жөн. Демек «жасыл технологияларға» инвестиция тарту керек. Елбасы биылғы Жолдауында Үкіметтің алдына осындай маңызды міндеттер жүктеді. Батыс Қазақстан облысының Бөрлі ауданында осы тұрғыда жұмыстар қолға алынған. Ақсай қаласында күн батареялары құрастырылады. Енді желден қуат алатын электр стансасы салынбақ.

Күн батареясы шатырға шыққалы білтелі шамдардың басынан бағы тайған. Бүгінде бір бұрышта елеусіз жатыр. Бұл – Бостандық ауылы, «Мүсілім» шаруа қожалығының қыстағындағы көрініс. Күн батареясын қоюға қожалық жарты миллион теңге жұмсапты. Бүгінде үйдегі барлық шаруаға электр қуаты пайдаланылады.

Айқын Жұбанов, шопан:

– Теледидар көреді, тоңазытқышты тартады, сүт сепараторын да тартады. Бұл енді жазғы орынға жақсы екен. Қыста тогы аздау болады. Күннің сәулесі болғанмен де, жазғы күнгідей болмайды.

Егер бұл күн батареясы Ресейден сатып алынса, таяу келешекте өзімізде өндірілмек. Шетелдік компания Бөрлі ауданындағы Ақсай индустриялды паркінің базасында күн батареясының алғашқы данасын құрастырып орнатыпты. Қазір кәсіпорын тапсырыстар қабылдап, өндіріс алаңын жетілдіруде. Келешекте мұнда күн батареяларын жаппай шығару жоспарда.

Массимилиано Кастаньини, жоба басқарушысы:

– Оған біздің өндірістік мүмкіндіктеріміз жеткілікті. Жалпы қуаты 4 мегаватт болатын күн панельдерін жасап шығара аламыз. Келешекте халықаралық нарыққа да шығу да ойда бар. Және күн батареясы мен жел турбинасы орнатылған арнайы контейнерлер жасамақпыз.

Баламалы қуат көздері – кемел келешектің негізі. Бұл тұрғыда Бөрлі ауданында нақты істер қолға алынған. Соның бірі – жел электр стансасын салу. Бүгінде әлеуетті инвестормен меморандумға қол қойылған. Жобаның жалпы құны – 40 млрд теңге. 100 гектар жер бөлініпті. Ол аумаққа голландиялық технологиямен 50 генератор орнатылмақ.

Алдияр Халелов, Бөрлі ауданының әкімі:

– Биылғы жылы олар ЖСҚ бәрін әзірлейді. 2019 жылы іске қосу, монтаж жұмыстарын жасайды. Яғни 2020 жылы толықтай іске қосады деп, меморандумға қол қойылды. Олар өздері экспертиза жасады, анализ алды, желдің бағытындағы бүкіл көрсеткіштерді алып қарап, осы жерге салуға өздері ұйғарды.

Еліміздің энергожүйесінен оқшау жатқан Батыс Қазақстан облысының тәуелсіздік жылдарындағы басты табысы –энерготәуелсіздікке қол жеткізуі. 20 жыл бұрын өңір қажетті қуаттың 95 пайызын Ресейден алатын. Ал қазір 1946 млн киловатт сағат, яғни қажетті қуаттың 94 пайызы өзімізде өндіріледі. Жаңа жел стансасы салынған жағдайда осы қалған импортты алмастырып, әрі жылдан жылға артып келе жатқан өңір сұранысын арзан қуатпен өтемек.

Авторлары: Е.Жылқайдарұлы, Р.Ғазезов

Дереккөз: www.24.kz

Жамбыл облысында қымыз өндірісі бойынша тұңғыш кооперация құрылды.

Бірақ жаңа ұжымның жұмысы әзірге жүрмей тұр. Қолда жылқы жеткілікті. Шикізат бар. Өнімге сұраныс та жоғары. Тек шаруалар қымызды кең көлемде өндіре алмай отыр.

Жуалы ауданындағы ауыл халқының 70 пайызға жуығы қымыз өндірумен айналысады. Мұнда әр үй кемінде 4-5 жылқы ұстайды. Тұрғындар бұл іске машықтанып, кәдімгі кәсіби маман болып алған. Ал осы елді мекенде жасалатын ұлттық сусын өңірде брендке айналған.

Меруерт Көпбаева, ауыл тұрғыны:

– Біздің ауылымыз жылқы малын ұстауға өте машықтанған. Жайылымыз кең. Бәріміз жылқы малын ұстаудың қыр-сырын білеміз. Енді біз жеке-жеке емес, кең көлемде бірігіп, кооперация ашсақ деген ойымыз бар. Қазір кооперация құруға тіркеліп қойдық.

Жұрт мал басын тағы да көбейтіп, қымыз өндіруді қолға алу үшін кооперацияға бірікті. Оған бүгінгі күні 28 адам тіркелген.

Сейтқалы Үмбетәлиев, ауыл тұрғыны:

– Қымыз өндірісімен айналыстық. Кейін ет бордақылау, сиыр саууды қолға алғанда, қымыз жағы аталмай қалды. Үкімет жағынан ешқандай қолдау болмады.

Араларынан бастапқыда бие сүтін қабылдап, цех ашатын кәсіпкер де табылған. Жеңілдетілген несие аламыз деп құжаттарын да әзірлеген. Айтуларынша, бар шаруа өндіріске қажетті қондырғылардың мемлекет тарапынан субсидияланбауына келіп тіреліп тұр.

Қазыбек Әлжаппарұлы, кәсіпкер:

– Қымыз шығаратын жабдық 20 млн тұрады. Оған субсидия болмаса, оны өңдеу, шығару және сату бізге тиімсіз болады. Жоба дайын, бірақ жабдықты алайық десек, бізге субсидия беру мәселесі қиындап тұр.

Нұрбақыт Тілегенов, Шақпақ ауылдық округінің әкімі:

– Қазір сүт, ет бағытында несиелер беріліп жатыр. Алайда қымыз бағытында былтыр несие болған жоқ. Оны енді ауыл шаруашылығы басқармасындағы тараптар қымыз бағытында өңдеуші өнеркәсіптің жоқтығымен түсіндірді. Біз әкімшілік тарапынан ұсыныс тастап отырмыз. Енді ол кісілер қолдап ережені бекітіп, 2018 жылдың тарапынан енгізсе, қымыз өңдеу өндірісі жолға қойылады.

Өрісі кең, таулы өлке жылқы ұстауға ыңғайлы. «Нағыз бизнестің көзі осы», – дейді жергілікті жұрт. Сондықтан бірнеше жылдан бері жоспарлап келеді. Бірақ, өкінішке қарай, қымыз бағытында құрылған кооперация қазір амалсыз сүт бағытында жұмыс істеуге көшкен.

Авторлары: Руслан Бақытбекұлы, Тимур Сейілхан, Руслан Ахатіллә

Дереккөз: www.24.kz

Қызылорда облысында киік атқан браконьерлер қолға түсті.

Олар Жалағаш ауданына қарасты аумақта Қызыл кітапқа енген жануарларды қырып салған. Заңсыз саятшылық құрғандар тәртіп сақшыларының қолына түсті.Тексеріс барысында жол талғамайтын көліктен 10 бас ақбөкеннің денесі табылды. Алдын ала есеп бойынша, келтірілген шығын сомасы – 9 миллион 139 мың теңге. Онсыз да жойылып бара жатқан киіктерді атып, бас пайдасына жаратпақ болған үш күдікті енді заң алдында жауап береді.

Дереккөз: www.24.kz

Ақтаулық оқушылар қағаз қалдықтарын жинап, қала көшелерін қоқыстан тазартпақ.

Үкіметтік емес ұйым бастамаға төрт білім ордасының оқушылары жұмылады. Әр мектепте әрқайсысы 12 адамнан тұратын бірнеше топ құрылады. Олар бір ай бойы тұрмысқа қажетсіз макулатура жинап, қабылдау орнына тапсырады. Мұнан бөлек, түрлі танымдық тренингтерге қатысады. 3 наурызда жиналған қағаз қалдықтары өлшеніп, жеңімпаз командаға 100 мың теңге сыйақы беріледі. Бұл қаражат олар оқитын мектеп ғимаратын абаттандыруға жұмсалады.

Әйгерім Күзембаева, оқушы:

– Сыныптастарым мен достарымды осы шараға атсалысуға шақырамын. Макулатура жинауға неғұрлым көп адам тартылса, жеңіске жетуімізге мүмкіндігіміз де молая түседі. Біз өз қаламыздың таза болғанын қалаймыз!

Кирилл Осин, «Эко Мангистау» ҮЕҰ директоры:

– Ең белсенді топтарды, дәлірек айтсақ 50 адамды жергілікті өндіріс орны мен Жаңаөзендегі қоқыс өңдеу зауытына апарып, кәсіпорындар қызметімен таныстыруды жоспарлап отырмыз. Сонымен қатар өңірдің көрнекті мекендерінің бірі Саура шатқалында оқушылар үшін тимбилдинг өткізіледі.

Дереккөз: www.24.kz

Жер көлемі бойынша латынамерикалық аймақтың ең үлкен елі – Бразилияның Сыртқы істер министрлігінің шенеуніктері Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың «жасыл технология» идеясын қолдап отыр.

«Шикізат саласын ұйымдастыруды және табиғи ресурстарды басқару тәсілдерін сыни тұрғыдан қайта қарау қажет. Барлық энергиялық кешендерді дамытудың зор әдісі – аталған жоба векторы болмақ», – дейді Бразилия СІМ жетекші қызметкері Джункейра.

Антонио Джункейра, Бразилия Республикасы СІМ өкілі:

– Қазақстан Президенті өзінің соңғы Жолдауында шикізат саласын ұйымдастыруды және табиғи ресурстарды басқару тәсілдерін сыни тұрғыдан қайта қарау қажеттілігі туралы айтты. Қазір көптеген ел өзінің ұлттық саясатында және даму стратегиясында «жасыл экономиканың» түрлі әдістерін пайдаланып жатыр. Сонымен қатар біз Қазақстан Президентінің ресурстық әлеуетті ары қарай да дамыту жөніндегі шараларын заңмен бекіту бастамасын қолдаймыз. Біз «экологиялық кодекс» құру үшін келіссөз жүргізу үстіндеміз. Әріптестігіміз табысты боларына сенімдімін.

Дереккөз: www.24.kz

Биыл маусым айында Электр энергетикасын дамыту және үнемдеу институты жанынан халықаралық «жасыл» технология орталығын ашылады.

Үкімет үйінде өткен баспасөз мәслихатында институттың басқарма төрағасының орынбасары Олжас Әлібеков мәлімдеді. Орталық халықаралық компаниялармен жұмыс істейді. Сондай-ақ жаңа технологияларды елге алып келу, оларды тізілімге қоюмен және оны сараптамадан өткізумен айналыспақ.

Мұнда жобалардың экологиялық, энергетикалық тиімділігі мен инновациялық мүмкіндігі сыналады. Қазақстанда жаңа технологияның дамуына ЭКСПО-2017 көрмесінің айрықша әсер еткенін атап өткен жөн. Қазір 100-ден астам шетелдік, 30-ға жуық отандық технология бойынша жұмыстар жүргізіліп жатыр. Оған Дүниежүзілік банк қаржылай қолдау көрсетпек. Грант аясында 89 жобаны жүзеге асыру көзделген. Қазір оның 19-ы дайын.

Олжас Әлібеков, «Электр энергетикасын дамыту, үнемдеу институты» АҚ басқарма төрағасының орынбасары:

– Банктің 21,7 млн доллар гранты бар. Сол гранттың шеңберінде мектептерді, балабақшаларды, одан басқа сыртқы жарықтарды, көше жарықтарын модернизациялау көзделіп отыр. Сонымен бірге энерготиімділік картасын жүргізіп отырмыз. Оның ішінде жобалар бар, өнеркәсіпке қатысты мемлекеттік жобалар бар.