Дереккөз: www.24.kz

Аралды қалай құтқару керек? Бұл туралы сұрақтар Орталық Азияның су проблемаларына арналған дөңгелек үстелде талқыланды.

«Солтүстік-Оңтүстік» саяси орталығы ұйымдастырған пікірталас Ресей мемлекеттік гуманитарлық университетінде өтті. Жалпы, Арал теңізі бассейні алты республиканың аумағын қамтиды: Орталық Азия елдері мен Ауғанстан. Экологиялық апат қайталанбау керек деген ғалымдардың ойы екіге бөлінді. Бірі «Арал теңізі адам қолымен жасалған экологиялық апаттан құрғады» десе, екінші топ «теңіздің маңын жайластыру, қалпына келтіру – циклді құбылыс» дейді.

Петр Завьялов, РҒА океанология институты директорының орынбасары: 

– Теңізді бұрынғы қалпына келтіру адам қолынан келетін дүниеге ұқсамайды. Тіпті барлық күш-жігерді салып, Сырдария мен Әмударияның деңгейін 60-жылдардағыдай көрсеткішке жеткізсек те, теңізді толтыру процесі ондаған жылға созылады. Ал нәтижесі жаңа суқоймасын құрумен тең болар еді. Сол себепті Арал теңізін қолжетімді және қолайлы жағдайда құтқаруды ойластыру керек.

Дереккөз: www.24.kz

Оңтүстік Қазақстан облысында «ҚазАгро» ұлттық холдингінің қаржыландырылған жобасы толық қуатында жұмыс істеуге көшті. Арыс қаласындағы «Қазына жер Ltd» серіктестігі «ҚазАгро» ұлттық холдингінің еншілес компаниясы «ҚазАгроҚаржыдан» құны 2 миллиард теңге қаражат алып, оған шетелден асыл тұқымды сиырлар алған. Осының арқасында ірі тауарлы сүт фермасының жұмысы жандануда. Мұнда әрбір сауынды  сиыр тәулігіне 29 литр сүт береді.

Қорадағы асыл тұқымды сиырлар Канада мен Украинадан және еліміздің өзге де аймақтарынан әкелінген. Қазір мұнда жалпы мал басының саны мыңнан асады. Оның 600-ден астамы аналық бас. Сүтті бағыттағы сиыр болғандықтан жем-шөбіне көбірек көңіл бөлеміз,- дейді сүт фермасының басшысы Алымжан Ахметов.

Алымжан Ахметов, «Қазына жер Ltd» ЖШС бас директоры:

– Толық қуаттылыққа біз осы жылы шықтық. Толық қуаттылық біздің жобамыз бойынша 14 тонна болатын. Жалпы қазір біз 15 тоннаға жуық сүт алып жатырмыз. Енді қазір тағы да кеңейсек пе деген жоспарымыз бар. Ол үшін «АгроНесие» корпорациясына құжат тапсырып, келесі жылы 400 бас сиыр алсақ па деп жатырмыз.

Оңтүстік Қазақстанның халқы жылына орташа есеппен 245 мың тонна сүт тұтынады. Соңғы жылдары өңірде заманауи үлгідегі роботтандырылған сүт фермаларының саны арта бастаған.  Ал «ҚазАгро» ұлттық компаниясы еліміз бойынша тауарлы сүт фермасының желілерін дамыту негізінде 47,3 миллиард теңгеге 43 жобаны қаржыландырған.

Ринат Нұрбаев, «ҚазАгроҚаржы» АҚ ОҚО филиалы директорының орынбасары:

– Аударма Біз бұл жобаны 2012 жылдан бастап қаржыландырып келеміз. Екі кезеңді еңсеріп, жоба толығыменен қуаты артып отыр. Одан бөлек малды азықпен қамтамасыз ету үшін әрі жемшөп шаруашылығын дамыту мақсатында осы «Қазына жерге» қаржы бөліп отырмыз. Оған қажетті техника сатып алынды.

«ҚазАгроның» инвестициялық бағдарламасы іс жүзінде еліміздің ауыл шаруашылығының барлық басты бағыттары мен салаларын қаржыландырып келеді. Ірі тауарлы сүт фермалары мен қазіргі заманғы жылыжай кешендерінің құрылысы осының айғағы.

Авторлары: Нұрбек Байбосын, Ерболат Әбіш, Нұрмахан Бекмұратов

Дереккөз:  www.24.kz

Ертіс өңірінде облысында қызанақ өсіретін жылыжай кешені қолданысқа берілді. Кәсіпорынның жылына 3 мың 600 тонна өнім өндіруге қауқарлы. Бұл Екібастұздың индустриялды экономикалық аймағында жүзеге асқан ірі жобалардың бірі. Жаңа кәсіпорынға құйылған инвестиция көлемі  3,8 миллиард теңге тұрады. Өнімнің 60 пайыздан астамын экспортқа шығаратын кешенге әріптесім Қарлығаш Қасиетова арнайы барып қайтты.

Бұған дейін раушан гүлдерімен танымал болған индустриалды өлкедегі жаңашылдық мұнымен шектелмейді. Көкөніс өсіруге арналған аумағы 12 гектар алқапта құрылыс қарқынды жүріп жатыр. Келешекте тағы 60 гектар жерге жылыжай салынбақ. Өңірде халықты сапалы азық-түлікпен қамтамасыз етудің кешенді жоспары құрылған.

Қарлығаш Қасиетова, тілші:

– Алдымызда келе жатқан мерекелердің құрметіне әзірленген ас мәзіріне Павлодарлықтар жергілікті жерде өсірілген қызанақтарды пайдалана алады. Аумағы 5 гектар жерді алып жатқан жылыжай кешенінде қызанақтың 6 түрі өсіріледі. Жылына 3 мың 600 тонна өнім алу жоспарланған.

Нидерланд технологиясымен өсірілетін қызанақтың күтімі бөлек. Төрт бригадаға бөлініп жұмыс істейтін жұмысшылардың атқаратын қызметтері де ерекше.

Айгүл Сұлтанова, жылыжай кешенінің қызметкері:

– Біздің істейтін жұмысымыз мысалы алты түрлі қызанақ өсіріледі. Сол әртүрлі қызанақтың өзінің гүлдерін санаймыз. Мысалы, хайкуда бес гүл болуы керек. Артық гүлдерін алып сол керекті санын қалдырамыз. Мінекей хайкуда бес-бестен қалдырамыз сосын барып гүлді алған соң помидор өсіп шығады.

Технологияға сәйкес химиялық қоспалар мен тыңайтқыштар пайдаланылмайды. Өсімдік көшеттері арнайы субстраттарға отырғызылған Экологиялық таза өнімді еліміздің бірқатар өңірлеріне және Ресейдің көрші облыстарына экспорттау көзделіп отыр.

Дәулет Баймағамбетов, кәсіпорынның бақылау кеңесінің төрағасы:

– Қазір Ресей тарапынан үлкен сұраныс бар. Көптеген сауда желілері тапсырыс беріп жатыр. Өнімнің шамамен 60 пайызы экспортқа бағытталған. Бірақ Павлодар облысы және  де Қазақстанның өзге өңірлерін  қызанақсыз қалдырмаймыз.

Қазірдің өзінде «Павлодар» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясымен бірлескен келісім-шарт жасалған. Заманауи жылыжайда 86 адамды тұрақты жұмыс істеп жатыр.

Авторлары: Қарлығаш Қасиетова, Самат Оспанов, Алексей Омельницкий

Дереккөз:  www.24.kz

Елімізде электр қуаты тапшы.

Өндірілген жалпы тоқ көзінің 40 пайыздан астамын өндіріс ошақтары тұтынады. Олардың жалпы саны қазір 5 мыңға жеткен. Сондықтан энергияның балама көздерін іздеу – күн тәртібіндегі өткір мәселе. Қарағандыда өткен семинар осы тақырыпқа арналды. Халықаралық сарапшылар мен кәсіпорын басшылары өзекті мәселені талқылады. Ал Германиядан келген мамандар өз тәжірибелерімен бөлісті. Қазірдің өзінде елімізде жасыл энергетика бағытында 40-тай жоба жүзеге асып жатыр. Соның нәтижесінде 7 миллиард теңге үнемделген.

Лина Ужшилайтите-Шульте, энергетикалық агенттік сарапшысы: /Германия/

– Біздің елімізде жүзеге асып жатқан «жасыл жобалардың» барлығы өз жемісін беріп келеді. Мәселен, 10-15 компания ерікті түрде бірігіп, қуат көзін үнемдеудің жолдарын іздейді. Энергияаудит жүргізеді, тәжірибе алмасады. Себебі барлығы да бұған мүдделі. Осы семинардан соң Қазақстанда да бұл жұмыс нәтижелі жүреді деп сенеміз.

Дереккөз: www.24.kz

Алдағы жылы Алматы облысындағы сервистік-дайындау орталығының қатары көбейеді.

Бұл мақсатта аймақтағы ауылшаруашылық жұмыстарын қарқынды жүргізу үшін тағы 5 осындай орталық ашу жоспарланған. Оларға 96 бірлік техника алынады. Қазір Жетісу өңірінде 550-ден астам жоғары сапалы техникалармен жұмыс істейтін 29 сервистік-дайындау орталығы бар. Жер жырту және жүгері, күріш, астық пен қант қызылшасын жинау кезінде де шаруа қожалықтары осы орталықтардың көмегіне сүйенеді.

Қоюмчан Омаров, облыстық ауылшаруашылық басқармасы басшысының орынбасары: 

– Он сегізінші жылы осы саланы дамыту үшін тағы 5 сервистік орталық қант қызылшасына байланысты құрылады деп болжануда. Әсіресе біздің Ақсу қант зауытының жұмысқа қосылуына байланысты. Ақсу, Сарқан, Алакөл аудандарында осы мәселеге көбірек көңіл бөлінеді.

Дереккөз: www.24.kz

Алматы облысында 2025 жылға дейін 98 электр станциясы іске қосылады деп жоспарланып отыр. Ауқымды жоба кезең-кезеңімен жүзеге асуы тиіс. Таяуда Елбасының қатысуымен өткен телекөпірде Жетісу жерінде тағы бір су электр станциясы өз жұмысын бастады.

Текелідегі бұл СЭС қуаты жағынан облыстағы Мойнақ су-электр станциясынан кейінгі екінші орында. Жобаның жалпы қуаттылығы 28,5 мВт. Бұл нысанның құрылыс жұмыстарына 200-ден аса адам жұмылдырылса, қазір 30-ға жуық маман еңбек етеді.

Бақтияр Өнербаев, Текелі қаласының әкімі: – Су электр станциясының екі жыл құрылысы жүрді. Таудың ортасынан тунель қазып, тесіп өтіп, құбырын жоғары жақта платина салынды, сол платина арқылы су жиналып, осы су элетр станциясының трубинасына құбыр арқылы алып келеді. Содан электр қуатын өндіріп алады.

Текелі қаласындағы Шажа өзенінің бойынан тағы бір су электр станциясы салынады. Құрылыс жұмыстары  келер жылы көктемде басталады. Жалпы Жетісу өңірі 2025 жылға дейін 98 электр станциясын іске қосуды жоспарлауда. Олар су, жел, күн және  биоэнергияны қолданбақ ниетте.

Әлімжан Тохтасунов, Алматы облыстық кәсіпкерлік басқармасының басшысы:

– 2025 жылға дейін бізде құжаттары бәрі дайын. Елбасының тапсырмасына сәйкес гидроэнергетика 3700 мВт электроэнергия береді.

Осылайша Жетісу өңірі энергетикалық тәуелсіздікке қол жеткізіп, өзге өңірлерді электр қуатымен қамтамасыз ететін аймаққа айналмақ.

Авторлары: Тілеуқабыл Мыңжасар, Олжас Байбосынов

Дереккөз:  www.24.kz

Варшавада ауқымды ауылшаруашылық өнімдерінің көрмесі аясында Қазақстан-Польша бизнес форумы өтті.

Оған 100-ге жуық компания қатысты. Ал қазақстандық делегацияның құрамында «Қазақ Инвест», «Қазақ Экспорт» және азық-түлік бірлестігінің өкілдері бар. Олар Польшаның кәсіпкерлеріне еліміздің инвестициялық мүмкіндіктерін таныстырып, маңызды келіссөздер жүргізді.

Польша – Еуроодақтағы ауыл шаруашылығы тауарларын экспорттайтын жетекші елдердің бірі. Жыл сайын бұл мемлекет 25 млрд еуроға сүт өнімдерін, ет және алманы шет елдерге тасsмалдайды. Қазақстан Польшаның тың тәжірибесі мен технологиясын қолданып көрмек ниетте. Бұл ретте инвестиция да маңызды. Шарада қазақстандық делегация еліміздің экспорттық әлеуетін таныстырып, шетелдік инвесторларға  қарастырылатын жеңілдіктер ұтымды ұсыныстар жайлы сөз қозғады. Сонымен қатар бірнеше маңызды келіссөздер өткізді.

Мейіржан Мырзалиев, Қостанай облысы әкімінің орынбасары:

– Қазір біз Елбасының тапсырмасымен егістік алқабын әртараптандыру бойынша белсенді саясатты ұстанып келеміз. Бидайдан май дақылдарын өсіруге бейімделіп келеміз. Бұл бағытта қажетті жұмыстар да жасалып жатыр. Бүгін ауыл шаруашылығы саласындағы үлкен бизнес-компаниялармен кездестік. Келіссөзге ет, сүт өнімдері және бидай өңдеуге қызығушылық танытып отырған кәсіпорындарды тарттық.

Анджей Арановски, Польша-Қазақстан ауылшаруашылық кластері басқармасының төрағасы:

– Польшаның көптеген кәспорындары Қазақстанға инвестиция салуға дайын. Ауыл шаруашылығы еліміздің негізгі драйвері екенін ескерсек, бізді кәсіпкерліктен бастап техника шығаруға дейінгі барлық сала қызықтырады. Сол себепті серіктестігімізден болашақта жемісті нәтиже  күтеміз.

Форум соңында «Агроөнеркәсіп кешенінің экспорттық орталығы» мен Варшавадағы Польша-Қазақстан ауыл шаруашылығы кластері келісімге қол қойды. Тараптар 2018 жылға дейін 10 мың тонна зығыр дәні мен 2 мың тонна қыша дәнін тасымалдауға келісті.

Тағы бір маңызды келісім. Енді Қазақстанда құлпынай жаңа инновациялық тәсілмен өсірілетін болады. Қажетті құжатқа бизнес-форум аясында екі тарап та қол қойды. Пилоттық жоба Ақтөбе облысына заманауи технологияларды енгізумен жүзеге асады. Алдымен жидекті 1 гектар жерге отырғызу жоспарланған. Кейінірек аумағы ұлғайтылады. Мақсат – батыс өңірін құлпынаймен қамтып, шетелге экспорттау.

Азамат Жексенбиев, «Эко Ферма 2015» компаниясының басқарма төрағасы:

– Бұл инновациялық тәсілді Польшада бірнеше компания қолданады. Қазақстанда бірінші болып бұл технологияны енгізіп отырғанымызға  қуаныштымыз. Жалпы жаңа тәсіл арқылы құлпынай субстратсыз және жерсіз өсіріледі. Яғни тек аквопоника болады. Су үш қабат арқылы құйылады. Тиісінше аквопоника қолданылғанында жидекте зиянкестер болмайды және ауруға шалдықпайды. Аз тыңайтқыш қолдану арқылы жеңіл өсірілген пайдалы жемістерді алатын боламыз. 

Қазақстан – Польша үшін келешегі кемел жаңа нарық. Еуропалық серіктестерімізді еліміздің транзиттік әлеуеті қызықтырып отыр. Польша кәсіпкерлердің айтуынша, Қазақстан – Азияға апарар алтын қақпа. Ол арқылы Қытай және Еуразиялық экономикалық одаққа мүше елдерге тауар тасымалдау ыңғайлы әрі тиімді болмақ.

Авторлары: Шолпан Найманбаева, Милослав Лавриновский

Дереккөз: www.24.kz

Алдағы жылы Алматы облысында мемлекеттік-жекеменшік әріптестік аясында 20 жоба жүзеге асады.

Олардың барлығы тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы саласына қатысты. Атап айтқанда, көгілдір отын, су және кәріз жүйелерін тарту, жол жөндеу, көшелерді жарықтандыруға арналған маңызды жобалар бар. Облыс орталығы Талдықорғанда қуаты 300 мегаваттық жылу электр орталығы салынады. Жобаның жалпы құны – 180 млрд теңге. 2020 жылы пайдалануға берілетін бұл нысанда 500 жаңа жұмыс орны ашылады. Қапшағай қаласындағы кәріз тазалау қондырғыларын орнату жұмыстары да ірі жобалардың бірі. Оған 6 млрд теңгедей қаражат жұмсалады.

Дамир Дәулетханұлы, Алматы облыстық энергетика және ТКШ басқармасының бөлім жетекшісі:

– Бүгінгі таңда техника-экономикалық негіздемесі әзірленіп, мемлекеттік сараптамадан оң қорытындысы алынған. Және де ресейлік инвесторлармен тікелей келіссөздер жүргізілуде.

Әсем Тоқтасын, Талдықорған қаласының тұрғыны:

– Қазіргі таңда Талдықорған қаласы көркейіп, өсіп келеді. Көптеген ғимарат ашылды. Жастарға да жағдайлар жасалуда.

Дереккөз: www.24.kz

Қазақстандық іскер топ өкілдері Польшада өткен халықаралық ауыл шаруашылық көрмесіне алғаш рет қатысты.

Шараға әлемнің 20 елінен 400-ден астам компания келді.

Еліміздің Қостанай, Оңтүстік Қазақстан облысы мен Астана және Алматы қаласынан құралған делегациямыз өзінің өнімдерін паш етіп, осы саладағы инновация игілігімен танысып қайтты.

Варшавадағы ауыл шаруашылық көрмесі – Еуропадағы ең ауқымды шараның бірі. Аумағы 70 мың шаршы метрді қамтитын алаңға 340 стенд құрылып, алманың түрлі сұрыптарынан бастап жаңа техникаларға дейін койылды. Қазақстандық өнімдер көпшіліктің көңілінен шықты. Тіпті қонақтар мен келушілер дәмді бауырсақ, бал татыған қымыз бен ұлттық тағамнан дәм тату үшін ұзын-сонар кезекке тұрды.

Роберт, жергілікті тұрғын:

– Керемет. Манты тілдің дәмін үйіреді. Барлығына қазақтың асынан дәм татуға кеңес беремін. Поляк тағамынан мүлдем өзгеше, өте дәмді. Дала пейіл, дарқан мінезді қазақ халқының қонақжайлығын Польшада бәрі біледі. 

Қазақстан делегациясы елдің ауыл шаруашылығы саласындағы әлеуетін паш етіп, жергілікті әріптестермен екіжақты келіссөздер өткізді. Еуропалық кәсіпкерлер ынтымақтастық орнатуға мүдделі екенін білдірді.

Марғұлан Баймұхан, ҚР Польшадағы Төтенше және Өкілетті елшісі:

– Біздің елдің делегациясын Қостанай облысы әкімінің орынбасары бастап келді. Шара барысында еліміздің астық өнімдерін экспорттау мәселесі талқыланып, көптеген елдер зор қызығушылық танытты. Тек логистика жағын пысықтау керек.

Қазақстан павильонын Польшаның Ауыл шаруашылығы министрі Кшиштоф Юргель арнайы келіп көрді. Үкімет басшысы мүдделес екі елдің осы саладағы ынтымақтастығының маңыздылығына тоқталды. Өйткені Польшада ауыл шаруашылығы ел экономикасының негізгі қозғаушы күші деп саналады.

Кшиштоф Юргель, Польшаның Ауыл шаруашылығы министрі:

– Қазақстан мен Польша көптеген келісімшарттарға қол қойған. Біздің ел Қазақстанмен ынтымақтастықты нығайтып, тәжірибе алмасуға ниетті. Сондықтан ауыл шаруашылығының барлық саласында тығыз байланыс орнатып, барынша дамытуға дайын.

Үш күнге созылған көрмеге 100 мыңнан астам адам келді.  Ұйымдастырушылар алдағы жылы шараны биылғыдан да кең ауқымда өткізуді жоспарлап отыр.

Авторлары: Шолпан Найманбаева, Милослав Лавриновский