Дереккөз: www.24.kz

«Қазгидромет» 15 қаңтарда Қазақстанда ауа сапасын бақылайтын мобильдік қосымшасын іске қосты.

Аталмыш қосымшаны қазірдің өзінде iOS және Android жүйесінде жүктеп алуға болады. Оның көмегімен Қазақстанның барлық аумағындағы атмосфералық ауаның сапасын бақылауға болады.

«AirKZ» компаниясы 46 елді мекен және 84 экологиялық бекет туралы ақпаратты ұсынатын болады Пайдаланушы қажетті хабарламаларды қолмен таңдай алады немесе қосымша геолокация деректеріне сәйкес ең жақын орынды автоматты түрде анықтайды.

Қосымша (конфигурациясына байланысты) ауадағы ластаушы заттардың таңдалған орнында негізгі концентрациясын көрсетеді:

1) Азот диоксиді (NO2);

2) Азот оксиді (NO);

3) PM10 бөлшектерінің таразы;

4) Тоқыма бөлшектері PM2.5;

5) Шаң;

6) Күкірт диоксиді (SO2);

7) Сутегі сульфиді (H2S);

8) Көміртегі тотығы (СО).

Ольга Корнюхова, экологиялық мониторинг департаментінің директоры:

– Қосымшаны әзірлеу барысында біз оны аса қарапайым және пайдалы етіп жасауға тырыстық. Деректер сағат сайын жаңарып отырады. Бақылау деректерінен басқа, AirKZ-те әрбір заттың және оның адам денсаулығына әсер ететін сипаттамалары бар.

Сондай-ақ соңғы 24 сағат ішінде концентрациядағы өзгерістер динамикасы қолжетімді болады. Графика, ШРК шегі асып кеткен кезде графика масштабқа сәйкес келетін түске боялады.

Дереккөз: www.24.kz

Ақтөбенің жасыл белдеуін жаңғырту шаралары қызу жүріп жатыр.

Осыдан 3 жыл бұрын қала маңындағы орман алқаптарының 1 мың 200 гектарға дейін азайып кеткендігі айтылған еді. Сол кезде арнайы жоба дайындалып, жылына 200 гектар алқапты қайта жаңғырту жұмыстары қолға алынған. Одан бөлек облыс орталығын көгалдандыру мақсатында өткен жылы мыңдаған түп ағаш егілді.

Бұл шыршаны осыдан бір жыл бүрын қаңтардың суығында, аязда отырғызған еді. Рас, басында бәріміз де таңғалдық. Сөйтсек, мамандардың айтуынша, шыршаның бұл түрін қыста отырғызады екен. Қазір барлығы да жерсінген.

Жаңадан бой көтерген шағын аудандағы жолдың жиегіне 253 шырша ағашы егілді. Мезгіл таңдамай отырғызуға болатын шыршаның бұл түрін Ресейден әкелген еді. Екі елдің климаты ұқсас болғандықтан, қылқан жапырақтылар қураған жоқ.

Дегенмен мәңгі жасыл ағаш өте баяу өседі екен. Жылына небәрі 15-20 см-ге биіктейді. Қалада қазір шырша ағашы көп отырғызылып жатыр. Себебі оның ауа тазартатын қасиеті ерекше.

Әлібек Серікбаев, қалалық тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық бөлімі басшысының орынбасары:

– Өткен жылдың күз айларында қалада 654 қылқан жапырақты ағаш пен 2 мыңға жуық тал егілді. Әсіресе жаңа шағын аудандарға жасылды молынан отырғыздық. Одан бөлек қала маңындағы ауылдық округтер 6000 түп ағаш егіп, өз үлестерін қосты. Жалпы қала аумағында 1 млн 300 мың түп ағаш өсіп тұр.

Бұрындары қарағаш көп егілетін. Оның шығымы да 95 пайызды құраған. Соңғы жылдары шырша, үйеңкі, шаған отырғызыла бастады. Өсімдік шаруашылығымен айналысатын жергілікті кәсіпкер мемлекеттік тапсырыс бойынша сырттан ағаш тал әкелген. Екі жылыжай мен 40 гектар алқапта 10 мың ағаш өсіп тұр. Олар бой көтергеннен кейін топырағымен бірге қазып алып, қала көшелеріне егеді.

Марат Итеғұлов, кәсіпкер:

– Ағаш өсіруді бір жыл бұрын бастадық. Оған дейін ұзақ уақыт дайындық жұмыстарын жүргіздік. Жылыжай салдық, жұмысшыларға үй тұрғыздық. Жергілікті билік тарапынан нақты қолдау бар. Биыл мамыр айында «Бизнестің жол картасы-2020» бағдарламасымен шаруашылыққа су құбырларымен жүргіземіз деп жоспарлап отырмыз.

Жылыжайда бой көтерген ағаш тез жерсінеді. Жалпы күтімі жақсы болса, егілген жасылдың 60 пайызы жайқалып өсуі керек.

Авторлары: Ақсәуле Байменшина, Болат Молдағалиев

Дереккөз: www.24.kz

Қостанай облысында жиырма жылдан астам уақыт жарықсыз отырған фермерлер жаппай күннен қуат алатын қондырғылар орнатуға көшті.

Баламалы энергияның шалғай мекендерге жетуіне Астанадағы ЕХРО көрмесін тамашалап қайтқан балалар түрткі болған.

Амангелді ауданына қарасты Смайыл қонысы төрт-түлік мал өсіруге аса қолайлы. Суы, шабындығы іргесінде. Азамат Сарин осы мекенде шаруашылық ұстап, отбасын асырап отыр. Үш ай бұрын ол, ЕХРО-ны көріп келген інісі Серікболсынның ақылымен күннен қуат алатын қондырғы орнатты. Қазір шығыны шаш етектен бейнетті күндер ұмытылған.

Азамат Сарин, шаруа:

– Бұрындары моторды жағу керек, қыстыгүні үйге жылытасың, оны қыздырудың өзі машақат, мотор кейде сынып та қалады, қазір мынаны орнатқаннан бері жақсы болды, алыста отырғандықтан қоғамда болып жатқан оқиғалардың бәрін біліп отыруымыз керек.

Күн сәулесінен алынған тегін тоқ – бір үйдің қажетіне толығымен жетеді. Баламалы қуат тұрмысты жеңілдетті.

Алданыш Иманқұлова, зейнеткер:

– Жарық келіп жақсы болды, сүтімізді тартамыз, кірімізді жуамыз. Рахатын көріп отырмыз, теледидарымызды көреміз, күн-түн демейміз, бұрын шамға май құйып бейнеттеніп жүретін едік, қазір оның бәрі қалды. Қаладағы адамдармен теңбіз. 

Мұқан түбегі қыстауындағы бағандардың сымы қиылғанына 22 жылдан асқан. Содан бері электр тоғы жалғанған емес. Шаруашылық басшысы Боранбай Қойшыманұлы көршілерінен көріп, тиімділігіне көзі жеткен соң, өткен күзде қондырғыны сатып алды. Себебі өз бетінше тоқ өндіріп көрген әрекеті нәтиже бермеген.

Боранбай Қойшыманұлы, шаруа:

– Бұған дейін желмен айналатын тоқ қойғанбыз. Бірақ ол қолдан істеген соң, есебі дұрыс болмады ма, қалақтары ұшып кетті. Ол да ұзаққа бармады. Мұның алдында кір жуатын машинаны, сүт машинасын қоса алмайтынбыз.

Балалары тәулік бойы жанып тұратын тоқ қосқанда, ең алдымен қуанған Дәмеш Әбеуова болды. 85 жастағы кейуана бүгінде ел өміріндегі елеулі оқиғаларды қалт жібермей қарап отырады.

Дәмеш Әбеуова, зейнеткер:

– Кино көріп отырмын. Өлеңін айтып отырмын, жаңалықты естіп отырмын. Машинаны қолмен тартатын едім, машина тоққа айналып, ол да жақсы болды.

Амангелді ауданында жеке шаруа қожалықтары көбейіп келеді. Бір-бірінен шалғай, шашыраңғы орналасқан қоныстардың бәріне электр желісін тарту мүмкін еместігі де белгілі. ЕХРО көрмесінен соң өңірде оннан астам шаруашылық баламалы қуат көзіне көшкен.

Авторлары: Абылай Мауданов, Ермек Мұхамедьяров

Дереккөз: www.24.kz

Биыл Маңғыстау облысында 30-дан астам тың жоба жасалады.

Бұл туралы актив жиынында облыс әкімі Ералы Тоғжанов мәлімдеді. Агроөнеркәсіп саласына «ақылды технологияларды» енгізу арқылы 6 бірдей жоба іске асырылады. Ақтауда 15 мың тоннадай көкөніс сақтауға арналған 3 қойма салынады. Қарақия, Түпқараған және Мұнайлы ауданында тамшылата суару әдісімен жұмыс істейтін жылыжайлар бой көтереді. Сонымен қатар жалпы қуаты 24 МВт болатын үш бірдей күн және жел электр станциясы іске қосылады. Оның бірі Түпқараған, енді бірі Мұнайлы ауданында салынып жатыр. Үшіншісінің құрылысы алдағы көктемде Шетпе елді мекенінде басталады. Бұл жобалар өңірдегі электр энергиясын 5 пайызға дейін үнемдеуге мүмкіндік береді.

Ералы Тоғжанов, Маңғыстау облысының әкімі: 

– Мемлекет басшысы жоғары білім беру ісінде жасанды интеллектпен және «үлкен деректермен» жұмыс істеу үшін ақпараттық технологиялар бойынша білім алған түлектер санын көбейту керектігін атап айтты. Осы бағытта биыл 50 мектеп түлегіне грант бөлуді жсопарлап отырмыз. Олар жергілікті қазына есебінен ІТ-технологы сынды заман талабына сай мамандықтарды меңгеретін болады. Былтыр да өңірдің 50 баласы әкімнің грантына ие болып, бүгінде жаңа технологиямен жұмыс істеудің қыр-сырын меңгеріп жатыр.

Дереккөз: www.24.kz

Ол алдағы ақпан айында басталмақ.

Себебі өткен екі жыл қатарынан мұнайлы өңірде мүйізді ірі қара мен жылқы малында түрлі жұқпалы аурулар шығып, орасан зор шығын келген болатын. Осыған орай бюджеттен қаржы қарастырылып, 1 млн вакцина сатып алынды. Қазір дәрілердің алды келе бастады. Аталған шараны жүзеге асыруға 200-ге тарта маман 70 бригадаға бөлініп, іске асыруға дайын. Екпе ірі шаруашылықтармен қатар жекенің меншігіндегі малға да жасалады.

Мақсот Мұқанов, облыстық ауыл шаруашылығы және ветеринария басқармасының басшысы:

– Малдың төрт түлігіне қолданатын екі түрлі вакцинация бар.Бұл барлық жануардың сібір жарасына байланысты, екінші құтыру ауруына қарсы. Мүйізді ірі қараның 2016 жылы өңірден шыққан нодулярлы дерматит ауруына байланысты. Құс тұмауына байланысты және түйенің оба ауруына қарсы дәрілер келеді.

Дерекөз: www.24.kz

Алдағы уақытта еліміздің көп бөлігінде күн суытады. Оған Скандинавия түбегінде пайда болған антициклон себеп.

Жалпы алдағы үш тәулікте еліміздің біраз өңірінде қар жауып, қатты жел тұрады. Солтүстік, Орталық және Шығыс облыстарда бұрқасын болуы мүмкін. Ал «еліміздің оңтүстік және оңтүстік-шығыс аймағында көктайғақ болады» деп ескертеді синоптиктер.

Гүлдәурен Есбосынова, «Қазгидромет» РМК инженер-синоптигі:

– Астана қаласы бойынша 11 қантарда қар жауатын болады. Бұлтты. Ауа температурасы 6,8 градус аяз және одан ары төмендеуі күтілуде. 12 қаңтарда ауа температурасы бізде минус 11,13 градус. Күндіз де, түнде де аяз күтілуде. 13 қаңтарда минус 18, 20 түнде де, күндіз де күтіліп, секундына 15-20 метрге желдің күшеюі күтілуде.

Дереккөз: www.24.kz

Теміртауды қара қар басты. Оның нақты себебін әзірге ешкім айта алмай отыр. Тұрғындардың талабынан соң қала әкімі тексеріс жүргізуді сұрап, экология департаментіне хат жолдаған. Бірақ әлі жауап келмепті.

Қаланың байырғы тұрғыны Серік Теміров бұл көріністің жылда қайталанатынын айтады.

«Бірақ биылғы жағдай тіптен ушығып тұр», – дейді ол. Соңғы күндері әппақ қардың беті қара күйеге айналған.

Серік Теміров, Теміртау қаласының тұрғыны:

– Кейінгі күндері көбейіп кетті бұл жағдай. Қазір бүкіл қала тұрғынын осы мәселе алаңдатып отыр. Қазір мына алаңға балаларды шығарып ойнатудың өзі қиын. Себебі үйге балалар кіргенде үсті-басы лас болып кіреді. Бұл мен ойлаймын қазір күн суық, қыс, аяз, онша білінбей тұр. Ертең жазда ерігенде шаң болып көтеріледі. Бұның зияны сол кезде екі есе көп болады деп ойлаймын.

Денсаулығына алаңдаған тұрғындар дабыл қағып, жергілікті әкімге хат жазған. Ал қала билігі болса, экология департаментінен жоспардан тыс тексеріс жүргізуді сұрап отыр. Бірақ әзірге ешқандай жауап жоқ. Сондықтан оның себебін дөп басып айту әзірге мүмкін емес. Шенділер осылай дейді.

Владислав Цай, Теміртау қаласы әкімінің орынбасары:

– Қара күйенің қайдан пайда болғанын сараптама қорытындысынан кейін ғана айта аламыз. Соңғы екі апта бойы жел терісінен соғып тұр. Бәлкім содан болар. Құбырдан шыққан түтін қалаға келіп жатыр. Себебі комбинат жақтағы қаланың батыс аудандарында қар мүлдем қап-қара.

Әкім орынбасарының айтуынша, өндіріс ошақтары экология талаптарын үнемі сақтай бермейді екен. Тек өткен жылдың маусым айында ғана комбинат қожайындары қоршаған ортаны ластағаны үшін қомақты айыппұл төлеген.

Авторлары: Ардақ Асылханұлы, Василий Савкин, Әсет Асайынов

Дереккөз: www.24.kz

Бурабай ауданындағы бірнеше жылу қазандығына алдағы кезде отынды 30 пайызға үнемдеуге мүмкіндік беретін жаңа жүйе орнатылуы мүмкін.

Мұндай тың жобаны астаналық ғалым Владимир Ким ойлап тапқан. Алғашқы қондырғы Щучинск қаласындағы №3 қазандыққа қойылыпты. Нәтижесі жаман емес. Су-мазут эмульсиясымен жұмыс істейтін жүйе бір айдан астам уақыттың ішінде өзінің тиімділігін дәлелдеген.

Жаңа жүйенің жаңа отыны, ол – су-мазут эмульсиясы. Жанғанда, ешқандай түтін шықпайды. Осылайша қоршаған ортаны да ластамайды. Атмосфераға таралатын зиянды заттар жоқтың қасы. Әрі мұржалар да бітелмей, таза болып тұрады. «Енді жылда жағатын 18 мың тонна мазуттың көлемі 14-15 мың тоннаға дейін азаяды», – деп отыр коммуналдық мекеме.

Қазақстан Ыдырысов, коммуналдық мекеме директоры:

– Мазутты алыстан алып жатырмыз. 18 мың тоннадай мазут Атыраудан келеді. Соны түсіріп, 90 градусқа дейін қыздырамыз. Көбіне ол қатып, сапасы нашар болады. Осы жүйені қосқаннан кейін жағуы да сапасы да жақсарды. Сосын жылуды да молынан береді. Ауаға зияны жоқ.

Жаңа жүйені ойлап тауып, оны қолданысқа шығаруға басында 20 млн теңгеге жуық қаражат жұмсалыпты. Өнертапқыш ғалымды инвесторлар да қолдап отыр. Қандай да бір елді мекендегі атқарушы билік өкілдері осы жүйені орнатуға келісім берсе болғаны. Жаңа қондырғыны қойып беруге қаржыны қалталы азаматтар құймақшы.

Владимир Ким, жоба авторы:

– Егер біз су-мазут эмульсиясын жағып, осы арқылы мазут үнемдесек, үнемделген отынның әр тоннасы ауаға 3 тоннаға жуық парник газдарын тарататын еді. Яғни экологиялық тиімділігі өте зор. Бұл жүйеге бюджет немесе жеке тапсырыс берушілер шығын шығармайды. Барлығын инвесторлар көтеруге әзір.

Игорь Ляшенко, инвестициялық компанияның басшысы:

– Біздің нысан көптеген қаржы институтымен іскерлік байланыста. Сондықтан біз Қазақстандағы осындай жобаларға 2 млрд доллар шамасында қаражат дайындап отырмыз. Ал инвесторлар өздерінің құйған қаржысын үнемделген отынның есебінен алып отырады.

Енді ғалым осы жобасын жер-жерде таныстырып жүр. Айтуынша, жаңа жүйеге қызығушылық танытып жатқандар көп. Бурабай ауданынан кейін Қарағанды және Көкшетау қалаларының қазандықтарына да осындай үнемді қондырғы орнатылуы мүмкін.

Авторлары: Д.Берікұлы, А.Полянный

Дереккөз: www.24.kz

Жаңа жыл қарсаңында елорданың жасыл белдеуінен бір де бір қылқан жапырақты ағаш кесілмеген. Бұл туралы Астана қаласы әкімдігінің медиа орталығы хабарлап отыр.

Бұл мақсатта 4 тұрақты және 2 жылжымалы күзет бекеті желтоқсан айынан бастап, үздіксіз жұмыс істеген. Жалпы бүгінде қалада заңсыз ағаш кесу деректері едәуір азайған.

Орманшылардың айтуынша, мұндай олқылық соңғы рет 2015 жылы тіркеліп, табиғатқа залал келтіргендер бірден қамалыпты.

Еске салайық, Астана қаласының жасыл белдеуін кұру Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың тапсырмасымен 1997 жылы қолға алынды.

Қазіргі таңда ҚР Энергетика министрлігі «Қоршаған ортаны қорғаудың ақпараттық-талдау орталығы» ШЖҚ РМК және ЮНИТАР (БҰҰ Оқу және Ғылыми зерттеу институты) және «Қазақстан Республикасы үшін таратуды және хабарлар етуді арттыру, Жойылуы қиын органикалық ластауыштар есептілігіне арналған құрал ретінде Ластауыштар шығарындылары мен тасымалдарының тіркелімін жүзеге асыру бойынша жаһандық жоба» бірлескен жобасы шеңберінде ЛШТТ және экологиялық ақпаратқа жұртшылықтың қол жетімділігін қамтамасыз ету бойынша Стратегия Жобасы әзірленді.

Қазақстанда ЛШТТ тиімді ендіру үшін ЛШТТ және экологиялық ақпаратқа жұртшылықтың қол жетімділігін кеңейтуге бағытталған іс-шараларды жүзеге асыру талап етіледі. Стратегия экологиялық ақпаратқа жұртшылықтың қол жетімділігін жақсартуға және ЛШТТ байланысты мәселелер бойынша ақпараттандыруды арттыруға бағытталған.

Жобамен мына жерде танысуға болады.

Ескертулер мен ұсыныстар болған жағдайда оларды